Jak duże rozmiary mogą osiągać zwierzęta lądowe?
Aby osiągnąć naprawdę duże rozmiary, zwierzęta potrzebują dwóch rzeczy: dużej ilości miejsca i dużej ilości pożywienia. „Olbrzymy potrzebują znacznych zasobów pokarmu, dlatego wydaje się całkiem logiczne, że gdy planeta została zdominowana przez ludzi, zasięg występowania dużych gatunków uległ ograniczeniu”, mówi Alexandra Houssaye, dyrektorka ds. badań w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu. W końcu zabrakło dla nich miejsca. W efekcie obecnie występuje bardzo niewiele olbrzymich zwierząt lądowych. „Kiedy zasoby są ograniczone, jak ma to miejsce obecnie, zwierzęta lądowe nie mają jak zwiększać swoich rozmiarów”, dodaje Houssaye. „Dodatkowo, gdy ilość dotychczas obfitych zasobów zaczyna spadać, duże zwierzęta szybko stają się zagrożone wyginięciem”. Zdaniem Houssaye brak zasobów to nie jedyny czynnik, który może wpływać na rozmiary zwierząt. Po pierwsze, dźwiganie znacznego ciężaru jest dla dużych zwierząt, takich jak słonie, nosorożce czy hipopotamy, nie lada wyzwaniem. „Ponieważ duże zwierzęta nie mogą poruszać się szybko ani cicho, zwykle są roślinożercami, a nie drapieżnikami”, wyjaśnia badaczka.
Kwestia dużej wagi
Podczas realizacji projektu GRAVIBONE, który był finansowany przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych, Houssaye z zespołem wykorzystali modele 3D i tomografię, aby lepiej zrozumieć, w jaki sposób szkielety dużych zwierząt przystosowują się do ich ogromnej wagi. Uczeni ustalili, że zwierzęta ewoluowały w taki sposób, aby zmniejszyć ograniczenia układu mięśniowo-szkieletowego związane z dużą wagą. Na przykład, wiele dzisiejszych dużych zwierząt ma masywne kości z bardziej rozwiniętymi stawami i przyczepami mięśni. U części zwierząt kości są też wyraźnie bardziej zwarte, co ma na celu zwiększenie ich wytrzymałości. „U największych olbrzymów, w tym współczesnych słoni, wykształciły się nogi kolumnowe, które nie zginają się jak u innych ssaków lądowych”, mówi Houssaye. „Kości takich kończyn są ustawione pionowo”. Houssaye twierdzi, że chociaż takie ułożenie pomaga zmniejszyć obciążenie kości, to jednak ogranicza możliwości poruszania się zwierzęcia i uniemożliwia mu galop. Trudności z ucieczką przed drapieżnikami nie zawsze są jednak dla dużych zwierząt problemem. „Najczęściej sam rozmiar wystarcza, by odstraszyć drapieżnika – rzecz jasna z wyjątkiem ludzi”, mówi Houssaye. Więcej informacji na temat badań Houssaye nad adaptacją kości u ciężkich zwierząt można znaleźć tutaj: Badanie przystosowań kości ciężkich zwierząt.
Słowa kluczowe
GRAVIBONE, kości, słonie, roślinożercy, zwierzęta, zwierzęta lądowe, nosorożce, hipopotamy, drapieżniki, adaptacja kości