Walka z zanieczyszczeniem plastikiem za pomocą biopochodnych alternatyw
Tworzywa sztuczne wyróżniają się trwałością i wszechstronnością zastosowania, przez co stały się materiałem powszechnie stosowanym w wielu branżach. Jednak ich trwałość ma również swoją ciemną stronę – rozkład plastiku może potrwać nawet setki lat, co prowadzi do jego gromadzenia się w środowisku na bardzo szeroką skalę. Zanieczyszczenie tworzywami sztucznymi niesie za sobą szereg poważnych konsekwencji dla ekosystemów, dzikiej przyrody i zdrowia ludzi. Problem stanowi nie tylko fakt, że organizmy morskie często mylą tworzywa sztuczne z pokarmem, ale również przedostawanie się substancji chemicznych zawartych w plastiku i jego mikrodrobinach do gleby, atmosfery i wody.
Nowe biopochodne tworzywa sztuczne
Rozwiązanie problemu zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi wymaga holistycznego podejścia uwzględniającego takie elementy, jak świadomość społeczna, skuteczne strategie gospodarowania odpadami, innowacje w zakresie zarówno materiałów, jak i opakowań, a także skuteczna polityka i współpraca międzynarodowa. Finansowany przez Unię Europejską projekt SEALIVE koncentruje się na opracowaniu nowych biodegradowalnych i kompostowalnych materiałów stanowiących alternatywę dla tworzyw sztucznych. W projekcie wykorzystane zostały najnowocześniejsze technologie w celu przekształcania źródeł biomasy, takich jak mikroalgi, odpady organiczne i inne zrównoważone surowce roślinne, w biopochodne materiały. Materiały te zostały następnie użyte do wytworzenia różnych produktów, od opakowań żywności i sztućców nadających się do recyklingu, aż po sieci rybackie i skrzynki na ryby. „Prace w projekcie SEALIVE nie kończą się na rozwoju technologicznym; uwzględniają bowiem cały cykl życia bioproduktów, w tym ich utylizację i gospodarowanie pod koniec przydatności do użycia, oraz opracowanie modeli biznesowych gwarantujących wdrożenie na skalę przemysłową”, podkreśla koordynatorka projektu Miriam Gallur. Dzięki przyjęciu takiego podejścia tworzone produkty są nie tylko wydajne, ale także zrównoważone i przyjazne dla środowiska, nawet gdy są produkowane na skalę przemysłową.
Walidacja produktów w warunkach rzeczywistych
Inicjatywa SEALIVE umożliwia zainteresowanym stronom czynny udział w badaniach, przeprowadzanie walidacyjnych badań terenowych w warunkach rzeczywistych i rozpowszechnianie wiedzy w drodze organizacji szkoleń i wydarzeń. Celem jest zachęcanie do stosowania zrównoważonych biopochodnych tworzyw sztucznych, szczególnie w sektorach związanych z gruntami i morzem. „Naszym celem była walidacja produktów SEALIVE w rzeczywistych warunkach z udziałem użytkowników końcowych i zainteresowanych podmiotów z branży”, wyjaśnia Gallur. Z tego względu walidacja obejmuje szereg działań – na przykład sieci rybackie są poddawane 12-miesięcznym testom pilotażowym na Cyprze, siatki na ostrygi będą badane przez prawie dwa lata we Francji, a skrzynki na ryby zostaną ocenione w Irlandii przez rybaków i sprzedawców ryb. Zaangażowanie rybaków na Cyprze już na wczesnym etapie projektu pozwoliło na opracowanie produktu dostosowanego do ich potrzeb w oparciu o ich spostrzeżenia. Podobnie, sztućce wielokrotnego użytku będą testowane w supermarketach z udziałem prawdziwych konsumentów. Wszystkie zainteresowane strony biorące udział w testach przeszły wcześniej przygotowane przez konsorcjum SEALIVE szkolenie dotyczące zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi, gospodarowania odpadami i zasad gospodarki o obiegu zamkniętym.
Zalecenia polityczne
Co ważne, zespół projektu SEALIVE zorganizował interaktywne wystawy prezentujące produkty opracowane w ramach tej inicjatywy, na które zaproszone zostały zainteresowane podmioty przemysłowe, decydenci oraz przedstawiciele środowisk akademickich i społeczeństwa obywatelskiego w Bułgarii, Grecji, Chorwacji i Czarnogórze. Wydarzenia te nie tylko prezentowały potencjał biopochodnych tworzyw sztucznych, ale także ograniczenia i luki w standardach stosowanych w badaniach takich materiałów. Owocem pracy uczestników projektu SEALIVE jest pięć dokumentów orientacyjnych dotyczących polityki, wnoszących znaczący wkład w obecne wysiłki na rzecz kształtowania polityki unijnej i międzynarodowej. Konsorcjum ściśle współpracowało z Dyrekcją Generalną ds. Środowiska podczas prac nad komunikatem w sprawie biopochodnych, biodegradowalnych i kompostowalnych tworzyw sztucznych. Aby wesprzeć cały proces rozwoju polityki, partnerzy z projektu SEALIVE skupili się raczej na ustanowieniu podstawowych zasad kształtowania polityki, a nie na przedstawianiu konkretnych propozycji. „Zasady te umożliwiają stawienie czoła stałym wyzwaniom, do jakich należy zaśmiecanie, jak również pozwalają na elastyczne dostosowanie polityki w przyszłości”, podkreśla Gallur. Powstały z myślą o zapewnieniu długotrwałego wpływu, który wykracza poza ramy czasowe projektu, a także jako narzędzie przeznaczone do uniwersalnego zastosowania w długiej perspektywie. Zasady te oferuję wydajność i skuteczność na potrzeby walki z zanieczyszczeniem plastikiem oraz tworzenia nowych zrównoważonych alternatyw dopasowanych do konkretnych zastosowań rynkowych.
Słowa kluczowe
SEALIVE, zanieczyszczenie plastikiem, gospodarowanie pod koniec przydatności do użycia, biomasa, biopochodne tworzywa sztuczne, sieci rybackie, opakowania żywności, zalecenia polityczne, sztućce, skrzynki na ryby, materiały biodegradowalne, materiały kompostowalne