Problem zanieczyszczonych gleb w Europie
Zanieczyszczenie gleby jest poważnym problemem w całej Europie. Z szacunkowych danych Europejskiej Agencji Środowiska wynika, że na całym Starym Kontynencie może istnieć przeszło 2,5 miliona obszarów potencjalnie zanieczyszczonych szkodliwymi substancjami, z czego w około 14 % przypadków zanieczyszczenie może być poważne. Finansowany ze środków Unii Europejskiej projekt POSIDON powstał, aby rozwiązać problem braku innowacji opartych na zapotrzebowaniu publicznym w sektorze odkażania gleby w Europie. Celem projektu POSIDON było wypełnienie luki między podażą a popytem poprzez wykorzystanie zamówień przedkomercyjnych – innowacji, która może być skutecznym rozwiązaniem problemu po stronie popytowej. „Instytucje realizujące zamówienia przedkomercyjne w ramach projektu POSIDON były zainteresowane przystępnymi cenowo, innowacyjnymi oraz zrównoważonymi rozwiązaniami w zakresie odkażania gleby, które unikają stosowania konwencjonalnego podejścia polegającego na usuwaniu warstw gleby oraz ich składowaniu na specjalnych wysypiskach", wyjaśnia Manuela Masutti, technolożka Parku Naukowego w Trieście i koordynatorka projektu POSIDON. W ramach projektu zespół poszukiwał skutecznych technologii odkażania gleby, których nie dotyczą ograniczenia i niedociągnięcia związane z niektórymi tradycyjnymi podejściami – wysokie koszty, negatywne efekty zewnętrzne i długi czas czyszczenia.
Analizy zamówień przedkomercyjnych
Zespół projektu POSIDON zaczął pracę od ogólnej oceny potrzeb dotyczących oczyszczania wybranych terenów poprzemysłowych – obszarów gruntów opuszczonych lub niedostatecznie wykorzystywanych z powodu zanieczyszczeń przemysłowych. Analizy te doprowadziły do opracowania i uruchomienia przetargu na zamówienia przedkomercyjne, których celem było wskazanie innowacyjnych, przystępnych cenowo i zrównoważonych technologii remediacji gleby, pozwalających na skuteczną neutralizację organicznych i nieorganicznych zanieczyszczeń w glebach poprzemysłowych. W skład gleb wchodziły glina i piasek, jednocześnie były one silnie zanieczyszczone węglowodorami ropopochodnymi i metalami ciężkimi – w szczególności arsenem i ołowiem. W przetargu wzięło udział trzynastu dostawców, spośród których sześciu zostało wybranych do fazy projektowania rozwiązań, czterech otrzymało możliwość opracowania prototypów, a dwóch ostatecznie przetestowało swoje rozwiązania w różnych lokalizacjach w Trieście i Bilbao. „Analizy przeprowadzane po każdym etapie zamówienia przedkomercyjnego pozwalały nam stopniowo wskazywać rozwiązania oferujące najlepszy stosunek jakości do ceny”, dodaje Masutti.
Przejście na popytowy model odkażania gleby
W ramach projektu udało się skutecznie sprawdzić dwa innowacyjne rozwiązania. Pierwsze z nich wykorzystuje technologię biopłukania w celu biologicznej rekultywacji gleby i obejmuje zaawansowane narzędzia do sekwencjonowania i analizę metagenomu w celu opracowania metod i procesów dla poszczególnych obszarów. Twórcy tej metody starają się obecnie o jej ochronę patentową. Podobnie jest także w drugim przypadku, jednak technologia jest oparta na elektrodach i wykorzystuje mechanizmy fizyczne, chemiczne i biologiczne w celu kompleksowego oczyszczania zanieczyszczonych miejsc. Zespół projektu POSIDON podkreślił możliwości zamówień przedkomercyjnych na polu wspierania innowacyjnych rozwiązań zaspokajających konkretne potrzeby rynkowe, które mogą okazać się cenne dla innych europejskich przedsiębiorstw. Tym sposobem zachęca do przejścia od tradycyjnych modeli rynkowych opartych na podaży do strategii popytowej, która pozwoli na optymalizację kosztów badań i rozwoju oraz łączenie popytu na szczeblu międzynarodowym. „Właściciele terenów poprzemysłowych w Europie będą w stanie skorzystać z wprowadzonych przez zespół projektu POSIDON technologii in situ pozwalających na odkażanie gleby, które charakteryzują się wysoką skutecznością, krótkim czasem oczyszczania, niskim kosztem dekontaminacji i nieznacznym wpływem na środowisko naturalne”, wyjaśnia Masutti.
Budowa europejskiej sieci zamówień publicznych
Zespół projektu POSIDON wykazał, że szeroka i skonsolidowana grupa nabywców jest w stanie zachęcić partnerów przemysłowych do zwiększenia skali produkcji i wprowadzenia na rynek nowych produktów o pożądanym stosunku jakości do ceny w określonym czasie. „Naszą ambicją jest teraz osiągnięcie masy krytycznej poprzez konsolidację ogólnoeuropejskiej sieci zamówień”, wyjaśnia Masutti. „Łącząc potrzeby i wysiłki możemy umożliwić wdrażanie nowatorskich technologii mających na celu sprostanie większym wyzwaniom rynkowym w obszarach dotyczących całej Europy".
Słowa kluczowe
POSIDON, zanieczyszczenie gleby, tereny poprzemysłowe, obszary, technologie, zamówienia przedkomercyjne, składowiska odpadów, biopłukanie
