W jaki sposób można oczyścić brudną ziemię?
Problem zanieczyszczenia gleb jest istotnym wyzwaniem dla całej Europy. Według szacunkowych danych Europejskiej Agencji Środowiska na całym kontynencie może istnieć przeszło 2,5 miliona miejsc zanieczyszczonych szkodliwymi substancjami, a w przypadku 14 % z nich możemy mieć do czynienia z silnym zanieczyszczeniem. Problem potęguje fakt, że czysta gleba stanowi nieodzowny fundament zrównoważonego rozwoju i to właśnie na niej opiera się środowisko wolne od zanieczyszczeń. „Zdrowie gleb ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia przeciwdziałania zmianie klimatu i łagodzenia jej skutków, zwiększania odporności na klęski żywiołowe i zapewniania bezpieczeństwa żywnościowego”, mówi Manuela Masutti, technolożka parku naukowego Area Science Park we włoskim Trieście. Unijna strategia w sprawie ochrony gleby do 2030 roku określa szczegółowe ramy oraz działania mające na celu ochronę i rekultywację gleb oraz zapewnienie ich zrównoważonego użytkowania. Cele tej strategii wspiera prawo o odbudowie środowiska, znane szerzej pod angielską nazwą Nature Restoration Law, którego celem jest odtworzenie 20 % obszarów lądowych i morskich Unii Europejskiej do 2030 roku, a także odbudowa wszystkich zdegradowanych ekosystemów do 2050 roku. „Pierwszy etap działań wymaga dokładnego poznania stanu gleb, aby określić jej parametry i na ich podstawie ustalić, czy konieczna jest rekultywacja”, zauważa Masutti.
Technologie usuwania, izolowania lub rozkładu zanieczyszczeń gleby
Jeśli odkażanie gleby okaże się konieczne, włodarze maja do wyboru szereg metod i technologii usuwania, izolowania lub rozkładania zanieczyszczeń. Najbardziej podstawowym sposobem rekultywacji terenu jest usunięcie warstwy gleby i przewiezienie jej na składowisko odpadów, gdzie będzie możliwe ograniczenie dalszego rozprzestrzeniania się szkodliwych substancji. Inne popularne rozwiązania obejmują pompowanie do gleby gazów reaktywnych, w tym ozonu, a także przepłukiwanie gleby płynami umożliwiającymi rozkład lub pochłanianie szkodliwych zanieczyszczeń. Inną możliwością jest uprawa roślin, które naturalnie absorbują problematyczne substancje chemiczne i umożliwiają ich bezpieczną utylizację. W ramach finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu POSIDON, na którego czele stanęła Masutti, powstał szereg nowych, innowacyjnych i przystępnych cenowo rozwiązań tego problemu. Ich skuteczność została zweryfikowana w ramach badań realizowanych na pięciu obszarach poprzemysłowych, w tym w dawnej rafinerii ropy naftowej w Trieście, zamkniętym zakładzie przetwórstwa stali w Lizbonie i stoczni w Bilbao. Jedną z opracowanych przez badaczy technik jest Soil-Omic® - proces wykorzystujący mikroorganizmy w celu rozkładania zanieczyszczeń w glebie. Dzięki ciągłemu przepłukiwaniu zanieczyszczonego miejsca i monitorowaniu drobnoustrojów w glebie możliwy jest dobór odpowiednich mikroorganizmów do przeprowadzenia odkażania. Zanieczyszczenia organiczne są rozkładane i przetwarzane w nieszkodliwe substancje, z kolei substancje nieorganiczne są usuwane z gleby w procesie wymywania i obróbki chemicznej.
Wymazywanie błędów przeszłości
Kolejną innowacją wprowadzoną przez zespół projektu POSIDON na rynek rekultywacji gleby jest rozwiązanie ERASE. Technologia opracowana przez badaczy opiera się na potężnych elektrodach wykorzystywanych w celu usuwania zanieczyszczeń chemicznych z gleby lub przetwarzania ich w nieszkodliwe substancje. „Skutkiem rewolucji przemysłowej jest zabrudzenie gleb. Współczesna rewolucja technologiczna może pozwolić nie tylko na wymazanie tych błędów przeszłości, ale także przywrócenie funkcji gleb, by mogły służyć ludziom w przyszłości”, podsumowuje Masutti. Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej o wynikach badań realizowanych w ramach projektu POSIDON: Problem zanieczyszczonych gleb w Europie.
Słowa kluczowe
POSIDON, odpady przemysłowe, zanieczyszczenie, gleba, skażenie gleby, ziemia, tereny poprzemysłowe, zmiana klimatu, strategia UE w sprawie gleby