Czy nadszedł czas, by pożegnać się ze zmęczeniem Zoomem?
Kilka lat temu spotkania wirtualne stały się nową normą w środowisku pracy. Obecnie są też niemal codziennością w biurze. W 2024 roku pisaliśmy o tym, co świat nauki miał do powiedzenia na temat dążenia do tego, by spotkania wirtualne były znacznie mniej męczące, gdy świat zaczął się otwierać na nowo po pandemii COVID-19. Czy zmęczenie wideokonferencjami i Zoomem nadal stanowi problem? Badanie przeprowadzone przez zespół Uniwersytetu im. Jana Gutenberga w Moguncji w Niemczech miało na celu sprawdzenie, czy spotkania w sieci są bardziej wyczerpujące od ich stacjonarnych odpowiedników. Rezultaty przeprowadzonych badań zostały opublikowane na łamach czasopisma naukowego „Journal of Occupational Health Psychology”(odnośnik otworzy się w nowym oknie).
Nowe spojrzenie na zmęczenie Zoomem
Zespół badawczy zgromadził 125 uczestników w celu zbadania, czy spotkania w sieci są bardziej wyczerpujące od ich konwencjonalnych odpowiedników. W czasie badania trwającego 10 dni respondenci zgłaszali, czy uczestniczyli w spotkaniu, czy spotkanie to miało charakter wirtualny czy odbyło się na żywo, oraz czy zajmowali się innymi sprawami w trakcie spotkania. Badacze ponadto zapytali uczestników, czy robili sobie przerwy lub rozprostowywali nogi, a także jak duży stopień wyczerpania odczuwali po spotkaniu. Naukowcy zgromadzili dane z 945 spotkań, z czego 62 % stanowiły wideokonferencje. „Nasza hipoteza robocza zakładała istnienie zjawiska zmęczenia Zoomem. Wszystkie dotychczasowe badania doprowadziły do tego wniosku zatem nie mieliśmy podstaw do wątpienia w jego istnienie”, zauważa Hadar Nesher Shoshan, autor badania i młodszy wykładowca Instytutu Psychologii Uniwersytetu im. Jana Gutenberga, którego wypowiedź została przytoczona w informacji prasowej(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Nie udało nam się jednak znaleźć żadnych dowodów potwierdzających to zjawisko! Nasze ustalenia wskazują, że spotkania odbywające się w sieci nie są wcale bardziej męczące niż spotkania twarzą w twarz. Badacze wykazali, że wideokonferencje trwające krócej niż 44 minuty były mniej wyczerpujące niż inne spotkania. Nudne wideokonferencje zostały uznane za bardziej wyczerpujące.
Czy zmieniło się znaczenie pojęcia wideokonferencji?
Wiele badań przeprowadzonych w okresie pandemii COVID-19 i bezpośrednio po nim potwierdziło istnienie zjawiska zmęczenia korzystaniem z Zooma. Powszechnie uważa się, że zjawisko to nadal istnieje. Co jeśli wirtualne spotkania wcale nie są męczące? Co w przypadku, gdy ludzie przyzwyczają się do wideokonferencji? Czy to doprowadzi do powstania zjawiska zmęczenia brakiem Zooma? Jak wyjaśnia Nesher Shoshan: „Bardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem jest to, że przyczyną zmęczenia Zoomem była sama pandemia, a nie warunki spotkań w sieci. Podczas spotkań na platformie Zoom, ściśle powiązanych z zamknięciami gospodarek i zakazami przemieszczania się, ujawniały się wszystkie negatywne aspekty zaistniałej sytuacji. Ludziom brakowało dawnego stylu życia oraz kontaktów towarzyskich, a ponadto nie czerpali radości ze swojej pracy. Wyniki naszych badań podkreślają, jak ważne w naukach społecznych jest odtwarzanie wyników badań w stosownym kontekście historycznym. Przedstawianie wideokonferencji jako męczącego rozwiązania może mieć poważne konsekwencje, zwłaszcza w kontekście nakazów powrotu do biur i modelu pracy hybrydowej. „Udało nam się w pewnym stopniu podważyć argument, że spotkania w sieci podczas pracy zdalnej nadal mogą powodować wypalenie zawodowe wśród pracowników, choć pandemia dobiegła końca”, podsumowuje Nesher Shoshan.