Odpady rolnicze źródłem dochodowej działalności w całej Afryce
Szacuje się, że populacja Afryki zwiększy się do prawie 2,5 miliarda osób do 2050 r.(odnośnik otworzy się w nowym oknie), co spowoduje poważne wyzwania demograficzne i społeczno-ekonomiczne. Jednocześnie zmieniające się wzorce pogodowe i ekstremalne zjawiska atmosferyczne będące skutkiem zmian klimatu zagrażają ekosystemom, źródłom utrzymania rolników i bezpieczeństwu żywnościowemu. Kontynent zmaga się również z problemami niskiej produktywności rolnictwa, niskiej jakości pasz dla zwierząt oraz łańcuchów wartości zdominowanych przez nieprzetworzone towary o niskiej wartości. Tereny wiejskie Afryki generują duże ilości odpadów rolniczych w postaci obierków z manioku, słomy zbożowej, produktów ubocznych roślin strączkowych i obornika zwierzęcego. Stanowią one cenny zasób, ale często pozostają niewykorzystane lub są spalane na polach, co powoduje degradację gleby, zanieczyszczenie powietrza i emisję gazów cieplarnianych. Jeżeli nie zostaną podjęte odpowiednie działania, te niezrównoważone praktyki mogą pogłębić degradację środowiska, zmniejszyć odporność na zmiany klimatu i utrudnić rolnikom wyjście z ubóstwa.
Bogactwo technologii
Badacze z projektu BIO4AFRICA(odnośnik otworzy się w nowym oknie) podjęli się rozwiązania tych wyzwań, opracowując odporne na zmiany klimatu technologie o małej skali, umożliwiające przekształcanie odpadów rolniczych i biomasy w produkty generujące dochód. „Około 300 małych gospodarstw rolnych i grup rolniczych testowało ekologiczne biorafinerie, piece pirolityczne, karbonizację hydrotermalną(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (HTC), brykietowanie, peletyzację i produkcję biokompozytów w obiektach pilotażowych na Wybrzeżu Kości Słoniowej, a także w Ghanie, Senegalu i Ugandzie”, wyjaśnia koordynator projektu Jean-Michel Commandre. Ekologiczne biorafinerie przetwarzają rośliny strączkowe i trawy na śrutę jako paszę dla przeżuwaczy oraz koncentrat białkowy dla trzody chlewnej, drobiu i ryb. Serwatkę testowano jako nawóz pod uprawy, paszę dla prosiąt oraz źródło wartościowych związków o potencjale nutraceutycznym. Z kolei w procesie pirolizy i HTC skórki manioku, łupiny orzechów nerkowca, obornik i inne pozostałości są przekształcane w biowęgiel i hydrowęgiel do filtrów wodnych, brykietów do gotowania, polepszaczy gleby i dodatków do produkcji biogazu. Ponadto peletyzację i brykietowanie wykorzystano do produkcji peletów paszowych dla małych zwierząt gospodarskich i drobiu oraz paliw stałych dla gospodarstw domowych. W międzyczasie badacze przetestowali biokompozyty i biotworzywa z pozostałości takich jak włókna kakaowca i łuski ryżowe, aby cenić możliwości ich wykorzystania jako materiałów opakowaniowych i budowlanych.
Pierwsze takie rozwiązanie
Partnerzy projektu opracowali również wyjątkowy katalog internetowy zawierający ponad 80 technologii przydatnych na obszarach wiejskich Afryki. Według Jeana-Michela Commandre'a „są one ogólnodostępne i mają pomóc rolnikom i spółdzielniom w znalezieniu odpowiednich rozwiązań w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym”. Powstała też ogólnodostępna baza danych dotycząca surowców, dokumentująca właściwości, dostępność i potencjał wykorzystania najważniejszych pozostałości rolniczych (łupin manioku, kolb kukurydzy, łupin orzeszków ziemnych, łupin orzechów nerkowca, łusek ryżu, obornika itp.) w czterech krajach pilotażowych. „To pierwsze tego typu źródło wspierające wdrażanie biogospodarki opartej na dowodach naukowych na obszarach wiejskich Afryki”, dodaje Commandre.
Zapobieganie marnotrawstwu
Największym sukcesem programu szkoleniowego BIO4AFRICA było powstanie spółdzielni spółdzielni Kapatchiva(odnośnik otworzy się w nowym oknie) na Wybrzeżu Kości Słoniowej. „Jej członkowie wdrożyli technologie zagęszczania i pirolizy, aby przekształcić lokalne pozostałości w granulki paszowe i biowęgiel, pokazując w jaki sposób spółdzielnie mogą przewodzić dywersyfikacji dochodów i wdrażaniu technologii”, komentuje Jean-Michel Commandre. „Ponadto partnerzy i lokalne spółdzielnie we wszystkich czterech uczestniczących krajach afrykańskich wykorzystali do celów komercyjnych i rozszerzyli platformy pilotażowe, szkoląc nowych rolników i poszukując środków finansowych na zwiększenie skali działalności. Twierdzenie, że „co takiego jak odpady nie istnieje”, jest w pełni uzasadnione w przypadku projektu BIO4AFRICA, ponieważ udowodniono w nim, że pozostałości rolnicze i produkty uboczne można przekształcić w wartościowe produkty biologiczne. „Zwiększają one dochody gospodarstw rolnych, poprawiają żyzność gleb i sprzyjają zrównoważonemu rozwojowi środowiska”, podsumowuje Commandre.
