Rozwój europejskiej sieci skupionej na zwalczaniu chwastów bez użycia środków chemicznych
Chwasty stanowią uporczywy problem i jedno z głównych wyzwań dla rolników. Ich występowanie utrudnia prowadzenie zarówno upraw konwencjonalnych, jak i ekologicznych w winnicach, na polach oraz w ogrodach, w związku z czym konieczność ich zwalczania nie podlega dyskusji. Choć stosowanie syntetycznych środków chwastobójczych umożliwiło zwiększenie wydajności produkcji żywności, pociągnęło za sobą szereg problemów środowiskowych, wpływając także na zasoby naturalne i zdrowie ludzi. Pomimo istnienia innych opcji, ich popularność jest ograniczona. „Wielu rolników obawia się wdrażania niechemicznych metod zwalczania chwastów i unika stosowania środków chwastobójczych ze względu na ich złożoność, koszty i wymagania czasowe”, wyjaśnia Olga Kriezi(odnośnik otworzy się w nowym oknie), kierowniczka projektu i pracownica naukowa Uniwersytetu Rolniczego w Atenach(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Rolnicy muszą być świadomi zarówno zalet, jak i wad poszczególnych rozwiązań. Muszą rozumieć ich działanie i zdobyć praktyczne doświadczenie w zakresie zrównoważonego rolnictwa”. W ramach projektu Oper8(odnośnik otworzy się w nowym oknie) koordynator Spyros Fountas wraz z zespołem założyli ogólnoeuropejską sieć, której celem miało być rozpowszechnianie istotnych informacji i promowanie stosowania zrównoważonych metod zwalczania chwastów bez wykorzystywania środków chemicznych. Projekt opierał się na istniejącej wiedzy i rezultatach prac ośmiu grup operacyjnych(odnośnik otworzy się w nowym oknie) utworzonych w ramach EIP-AGRI(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Głównymi czynnikami prowadzącymi do rozpoczęcia prac w ramach naszego projektu były potrzeba wykorzystania, utrzymania i dalszego rozwoju badań i rezultatów prac grup operacyjnych, a także dalszego wspierania rolników”, wyjaśnia Kriezi.
Opracowywanie najlepszych praktyk
Zespół projektu Oper8 uzyskał wsparcie grup operacyjnych, a następnie utworzył siedem sieci krajowych(odnośnik otworzy się w nowym oknie) w celu omówienia metod zwalczania chwastów. W ramach tych sieci odbyły się spotkania grup fokusowych, wydarzenia demonstracyjne, warsztaty i działania z udziałem interesariuszy, skupiające się na rolnikach. Kolejny etap prac obejmował utworzenie ogólnounijnej sieci tematycznej opartej na sieciach krajowych, której celem było wspieranie dalszych działań, w tym europejskich badań ankietowych, warsztatów, webinariów, wymian oraz szkoleń e-learningowych. „Na tym etapie debaty toczyły się w całej Unii Europejskiej - rolnicy, naukowcy, doradcy, decydenci polityczni, obywatele, studenci i przedstawiciele branży dzielili się trudnościami i doświadczeniami związanymi z wdrażaniem alternatywnych rozwiązań w zakresie zwalczania chwastów”, zauważa Kriezi. Najważniejsze rezultaty projektu Oper8 obejmują zbiór 87 najlepszych praktyk(odnośnik otworzy się w nowym oknie) – alternatywnych rozwiązań w zakresie zwalczania chwastów dostosowanych do konkretnych potrzeb, upraw w danym kraju oraz możliwości. Naukowcy opracowali na ich podstawie 100 skróconych opisów praktyk, 83 arkusze informacyjne, 50 filmów i jedno szkolenie e-learningowe, które zostało udostępnione w sieci(odnośnik otworzy się w nowym oknie) w siedmiu językach uczestników konsorcjum. „Dzięki tej kompleksowej dokumentacji i materiałom audiowizualnym projekt Oper8 wspiera rolników w całej Unii Europejskiej we wdrażaniu zrównoważonych i niechemicznych metod zwalczania chwastów”, mówi Kriezi. Wszystkie materiały zostaną udostępnione w sieci EU CAP Network, w serwisach EU-FarmBook, Zenodo oraz na stronie internetowej projektu Oper8. Zespół projektu Oper8 promuje również wdrażanie alternatywnych rozwiązań w zakresie zwalczania chwastów, udostępniając informacje wszystkim zainteresowanym stronom za pośrednictwem strony https://inventory.oper-8.eu/en (Oper8 Inventory) - internetowej bazy wiedzy na temat zwalczania chwastów, a także w ramach współpracy(odnośnik otworzy się w nowym oknie) z zespołami finansowanych ze środków UE projektów zakładających podobne cele, w tym AGROSUS i GOOD.
Droga do bardziej zrównoważonego rolnictwa
Badacze podkreślają, że zależy im na stawianiu rolników na pierwszym miejscu oraz ich aktywnym uczestnictwie w transformacji rolnictwa. Duże zainteresowanie projektem znalazło odzwierciedlenie w popularności 76 wydarzeń demonstracyjnych, w których wzięło udział łącznie 5051 interesariuszy. „Dzięki materiałom opracowanym w ramach projektu Oper8 chcemy umożliwić wszystkim odkrywanie i stosowanie alternatywnych metod zwalczania chwastów, dostosowanie każdego rozwiązania do ich konkretnych potrzeb, aby wspierać ochronę środowiska i budowę prawdziwie zrównoważonych i odpornych systemów rolniczych”, dodaje Kriezi.
