Narzędzia oparte na danych zwiększają potencjał agroleśnictwa
Agroleśnictwo - zbiór rozwiązań łączących praktyki rolnicze i leśne - zapewnia szereg korzyści(odnośnik otworzy się w nowym oknie), ponieważ łagodzi wpływ zmiany klimatu i poprawia adaptację do nowej rzeczywistości, sprzyja różnorodności biologicznej i pomaga w ochronie gleb. Powszechne wdrożenie praktyk agroleśnictwa przez rolników ogranicza brak świadomości dotyczących planowania oraz monitorowania korzyści ekonomicznych, środowiskowych i społecznych. „Kolejnym wyzwaniem pozostaje fakt, że agroleśnictwo jest wysoce zależne od kontekstu i lokalnej wiedzy - to właśnie one pozwalają na maksymalizację wydajności, rentowności, zrównoważonego rozwoju i usług ekosystemowych”, wyjaśnia Marie Gosme, koordynatorka finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu DIGITAF(odnośnik otworzy się w nowym oknie).
Wspólne projektowanie w celu zaspokojenia potrzeb interesariuszy
Projekt DIGITAF powstał, aby zachęcić do wdrażania praktyk w zakresie agroleśnictwa dzięki wykorzystaniu nowych technologii cyfrowych. Pomysł polegał na gromadzeniu, zestawianiu i analizowaniu danych w celu opracowania narzędzi wspomagających podejmowanie decyzji z pomocą rolników i innych kluczowych interesariuszy łańcucha wartości. Aby to osiągnąć, zespół projektowy wybrał trzy kluczowe grupy, z którymi należało nawiązać współpracę. Pierwszą z nich stanowili praktycy wykorzystujący rozwiązania z zakresu agroleśnictwa. Grupa ta obejmowała rolników i właścicieli gruntów dążących do zwiększenia produktywności i rentowności upraw dzięki zrównoważonym praktykom. Druga grupa obejmowała decydentów i organy administracji publicznej odpowiedzialne za tworzenie, wdrażanie i monitorowanie przestrzegania przepisów związanych z agroleśnictwem na szczeblach regionalnym, krajowym i europejskim. Dodatkowo wskazano beneficjentów produktów i usług, w tym hurtowników, detalistów i organizacje zajmujące się handlem korzyściami w zakresie sekwestracji dwutlenku węgla i różnorodności biologicznej. W ramach projektu DIGITAF powstały żywe laboratoria na terenie sześciu państw - Czech, Finlandii, Niemiec, Włoch, Niderlandów i Zjednoczonego Królestwa(odnośnik otworzy się w nowym oknie). W ich skład weszli przedstawiciele różnych grup docelowych, a ich celem było wskazanie głównych potrzeb, luk w wiedzy i ograniczeń istniejących narzędzi. Zespół podjął również prace nad mapą relacji między interesariuszami w całym łańcuchu wartości. „Odpowiedzialność za pomyślne wdrożenie agroleśnictwa nie spoczywa wyłącznie na rolnikach. Cały łańcuch wartości jest tak silny, jak jego najsłabsze ogniwo”, wyjaśnia Waas Thissen, koordynator żywych laboratoriów w ramach projektu. Badacze przeprowadzili także analizę finansową reprezentatywnego gospodarstwa w ramach każdego żywego laboratorium, aby umożliwić porównanie systemów opartych na agroleśnictwie z konwencjonalnymi rozwiązaniami. „Nasze wyniki pokazały ogromne zróżnicowanie wyników finansowych stosowania praktyk agroleśniczych”, dodaje Gosme. „Czas uzyskania zwrotu z inwestycji trwał od trzech lat w przypadku fińskiego studium przypadku do 13 lat w przypadku Zjednoczonego Królestwa”. Te wyniki wskazują na wagę lokalnego wsparcia finansowego, w tym dotacji.
Badanie 20 narzędzi agroleśniczych
W ramach projektu zespół opracował i udoskonalił blisko 20 narzędzi, które zostały przedstawione w otwartym katalogu(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Poszczególne rozwiązania zostały uporządkowane według stopnia zaawansowania praktyk agroleśniczych (etap zapoznawczy, projektowanie rozwiązań, sadzenie, zarządzanie, ocena, przewidywanie wydajności lub zrozumienie szczegółowych mechanizmów) oraz rodzaju wdrożonych rozwiązań - w tym gospodarstw leśno-uprawnych oraz leśno-pasterskich. Każde żywe laboratorium testowało szereg wybranych przez siebie narzędzi w oparciu o określone potrzeby i obszary zainteresowania. Rozwiązania obejmowały zagadnienia takie jak projektowanie i analizowanie wydajności systemów agroleśnych, rolnictwo niskoemisyjne, analizy finansowe, a także różnorodność biologiczną i zdrowie gleby. Każde rozwiązanie zostało ocenione pod kątem użyteczności i przydatności, a użytkownicy przedstawili konkretne zalecenia dotyczące ulepszeń. Po udoskonaleniu narzędzi zostaną one zaprezentowane szerszemu gronu odbiorców za pośrednictwem serii webinariów. Ponadto narzędzia zostały również ocenione pod kątem zasad FAIR obejmujących możliwość dotarcia do informacji, dostępności, interoperacyjności i możliwości ich ponownego wykorzystania, przy użyciu arkusza oceny opracowanego przez zespół projektu DIGITAF. Sukcesy obejmują rozwiązanie LPIS(odnośnik otworzy się w nowym oknie) oraz LPIS Sustainability Compass(odnośnik otworzy się w nowym oknie), które jako pierwsze zapewniają dostęp do systemu identyfikacji działek (Parcel Identification System, LPIS) połączony z otwartymi danymi dostępnymi dzięki systemowi Copernicus i pochodzącymi z innych zbiorów danych. To umożliwia prowadzenie precyzyjnych analiz wpływu na środowisko i porównań z sąsiednimi gospodarstwami.
Więcej danych, większe korzyści
Agroleśnictwo jest uznawane za obiecujące rozwiązanie w zakresie adaptacji do skutków zmiany klimatu opartych na mikroklimacie, a także łagodzenia ich wpływu dzięki magazynowaniu dwutlenku węgla w drzewach i glebie. Dodatkową korzyścią jest zwiększanie odporności poprzez dywersyfikację upraw i różnorodności biologicznej, na przykład dzięki żywopłotom. Zespół DIGITAF zaprojektował rozwiązania i techniki zgodne z założeniami szeregu unijnych strategii i rozwiązań prawnych, które obejmują Europejski Zielony Ład(odnośnik otworzy się w nowym oknie), strategię „od pola do stołu”(odnośnik otworzy się w nowym oknie) oraz strategię dotyczącą leśnictwa do 2030 roku(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Niektóre z opracowanych narzędzi już teraz przynoszą pewne rezultaty, w tym nasza mapa pustyń drzewnych(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (Tree Desert Map) wskazująca regiony o najmniejszym pokryciu drzewami, która pomaga decydentom lepiej ukierunkować wysiłki związane z sadzeniem drzew”, mówi Gosme. Dzięki doświadczeniom z udziałem innowatorów zespół stale rozwija zbiory danych dotyczących agroleśnictwa, aby wykorzystać rozwój technologii w obszarach takich jak sztuczna inteligencja.
