Nowe centrum farmakologii dla Bałkanów Zachodnich
Solidny krajowy system opieki zdrowotnej oraz system farmaceutyczny składa się z wielu zasadniczych komponentów, między innymi zdolności do prowadzenia zaawansowanych testów laboratoryjnych w zakresie substancji aktywnych. Kraje Bałkanów Zachodnich starają się rozbudowywać swój potencjał w tym zakresie, zbliżając się do standardów UE oraz integracji. Taki właśnie był cel finansowanego ze środków UE projektu CPCTAS ("Centre for pre-clinical testing of active substances"). Obierając sobie za siedzibę Uniwersytet w Kragujevacu (Serbia) projekt utworzył zaawansowany ośrodek testów przedklinicznych w zakresie substancji aktywnych we współpracy ze szpitalami i przedstawicielami przemysłu farmaceutycznego w całym regionie. W tym kontekście przeszkolono młodych naukowców i zakupiono niezbędne wyposażenie dla potrzeb ośrodka oraz zrealizowano warsztaty wspierające wymianę wiedzy między partnerami projektu. Następnie partnerzy projektu zbudowali silną sieć instytucji badawczych w całej Europie oraz krajach Bałkanów Zachodnich zainteresowanych opracowywaniem i testowaniem substancji aktywnych. Dzięki temu strony obejmujące swoim działaniem cały region mogą korzystać z ośrodka w celu realizacji badań na wysokim poziomie. Tym samym CPCTAS stał się wiodącym ośrodkiem w tej dziedzinie w zakresie zaawansowanych technologicznie badań prowadzonych we współpracy z instytucjami UE. Wspierał on długoterminowe partnerstwa, w których uczestniczyły ośrodki badawcze najbardziej konkurencyjne w skali regionalnej i ogólnoeuropejskiej. Laboratorium Biologii Komórkowej i Molekularnej stanowi centralny element zarządzania działaniami koordynacyjnymi Ośrodka Przedklinicznych Testów Substancji Aktywnych oraz odpowiednio organizacji i działań związanych z akredytacją Laboratorium zgodnie z normą SRPS ISO/IEC 17025:2006. Dokładniej rzecz ujmując, nowy ośrodek wyposażono w celu rozwoju potencjału testowania w dziedzinie chemii bionieorganicznej, mikrobiologii, fizjologii, immunologii, farmakologii oraz biologii komórkowej i molekularnej. Na przykład Laboratorium Biologii Komórkowej i Molekularnej jest obecnie wyposażone w sprzęt umożliwiający testowanie aktywności biologicznych i mechanizmów działania nowych substancji aktywnych, potencjalnych leków, na poziomie komórkowym i molekularnym. Co istotne, zespół projektu zapewnił akredytację ośrodka zgodną z międzynarodowymi standardami, umożliwiając mu wspieranie synergii wśród partnerów reprezentujących środowiska akademickie i przemysł w całym regionie i poza nim. Warto również zwrócić uwagę na pięć warsztatów poświęconych specjalistycznym umiejętnościom i zorganizowanych w ramach projektu, na których gościli eksperci UE przekazujący swoje doświadczenie badawcze i specjalistyczne umiejętności. Warsztaty te połączone były z seminariami i inicjatywami partnerskimi dotyczącymi metodologii testowania stosowanych w kluczowych laboratoriach UE. Wreszcie konferencja podsumowująca projekt zatytułowana "Testy przedkliniczne w zakresie substancji aktywnych a badania nad rakiem" przyspieszyła odkrycie skuteczniejszych leków i nowych możliwości leczenia raka. Elementem konferencji było cieszące się uznaniem na całym świecie sympozjum pod tytułem "Środki przeciwnowotworowe, kardiotoksyczność i neurotoksyczność". Wyniki inicjatywy CPCTAS znacząco umocniły potencjał krajów Bałkanów Zachodnich w zakresie testów przedklinicznych. Przyczyni się to znacząco do integracji Bałkanów Zachodnich z Europejską Przestrzenią Badawczą (ERA) oraz otworzy możliwości finansowania w ramach programów ramowych UE (PR). Co najważniejsze, oprócz korzyści przemysłowych i ekonomicznych, obywatele tego regionu skorzystają również z opracowania lepszych środków farmaceutycznych i postępów w zakresie opieki zdrowotnej w wyniku stabilnego funkcjonowania tej cennej infrastruktury badawczej.
