Zrozumienie genetyki szczepów superbakterii
Pierwszą epidemię MRSA u pacjentów bez uprzedniej historii hospitalizacji opisano w latach 90. XX wieku. Od tego czasu szczepy MRSA związane ze społecznością oraz z gospodarstwem (odpowiednio CA-MRSA i LA-MRSA) stały się ważnym źródłem infekcji. Izolaty MRSA są nośnikiem genu oporności na metycylinę mecA w kasecie chromosomu określanej również jako SCCmec. Z genetycznego punktu widzenia większość typów szczepu HA-MRSA należy do kompleksu klonalnego 5, podczas gdy szczep CA-MRSA jest genetycznie dużo bardziej zróżnicowany. Udane utworzenie szczepu CA-MRSA w danej społeczności stanowi najbardziej niepokojącą zmianę w epidemiologii MRSA. Dlatego kluczową rolę w radzeniu sobie z infekcją bakteryjną i zapobieganiu jej odgrywa zrozumienie związanych z tym mechanizmów. W oparciu o tę wiedzę finansowany ze środków UE projekt CONCORD ("Control of community-acquired MRSA: Rationale and development of counteractions") postawił sobie za cel zbadanie kolonizacji szczepu CA-MRSA. W tym celu konsorcjum skoncentrowało swoje prace na genetycznych i transkrypcyjnych różnicach występujących między szczepami MRSA w Europie oraz oceniło możliwości wpłynięcia na fizjologię bakterii. Po zakończeniu gromadzenia i molekularnego typowania dużego zestawu izolatów szczepu MRSA występującego w Europie naukowcy doszli do wniosku, że niektóre z typów opornych bakterii pochodzą z Europy, a inne zostały do niej przywiezione. Interesujący jest fakt, że większość tych szczepów cechowała oporność na inne antybiotyki, a związane z żywym inwentarzem (LA) szczepy MRSA cechowała dodatkowo oporność na cynk, co jest cechą przypisywaną genowi csrC. Badania nad rozpowszechnianiem ujawniły wzorzec wzajemnego rozpowszechniania między ludźmi i zwierzętami, choć zjawisko to występowało w niewielkiej liczbie przypadków. Naukowcy zbadali również hipotezę mówiącą o tym, że niewielkie zmiany w genetycznej zawartości bakterii S. aureus mogą prowadzić do różnic fizjologicznych i ustalili, że zmiana w genie beta-toksyny wpływała na adaptację żywiciela. Ustalono, że wysokie stężenie antybiotyku wywoływało rybosomalną utratę RNA w przypadku szczepu HA-MRSA oraz w izolatach zwłóknienia torbielowatego. Naukowcy uważają, że choć zdarzenia te ułatwiły rozwój oporności, ograniczyły one zdolność do przeżycia u tych szczepów i tym samym późniejsze powodzenie w rozwoju w ramach społeczności. Natomiast bakterie szczepu CA-MRSA zachowały swoje kopie rRNA i dlatego były bardziej sprawne i zdolne do rozprzestrzeniania się wśród społeczności. Dzięki zastosowaniu nowych matematycznych modeli, naukowcy uczestniczący w projekcie CONCORD stworzyli możliwość badania przenoszenia bakterii szczepu MRSA między gospodarstwami oraz między szpitalami. Narzędzia te mogłyby zostać wykorzystane przez poszczególne kraje do oszacowania potencjału przenoszenia szczepów MRSA, oceny ryzyka dla ludności i żywego inwentarza oraz podjęcia odpowiednich środków zaradczych.
