Ekscytotoksyczność i śmierć komórek nerwowych
Nadmierna stymulacja neuroprzekaźników, takich jak glutaminian, powoduje uszkodzenie nerwów. Nadmierna aktywacja receptorów glutaminowych pozwala na zwiększenie liczby jonów wapnia wchodzących do komórki, co z kolei aktywuje szereg szlaków destrukcyjnych dla struktury komórki. Wyjątkowe znaczenie ekscytotoksyczności dla degradacji neuronalnej czyni z tego obszaru ważny cel badawczy. Projekt Stressprotect realizowany w ramach szóstego programu ramowego (6PR) skupił się na szczególnie ważnej ścieżce, kinaz aktywowanych stresem (JNK) w celu opracowania nowych sposobów zapobiegania zaburzeniom neurologicznym wywołanym ekscytotoksycznością. Zespół projektu zbadał działanie D-JNKI1, peptydu, który jest potężnym inhibitorem śmierci komórkowej pobudzonej przez szlak JNK. Sporządzono całkowitą charakterystykę jego interakcji jako leku oraz wpływ na tkankę nerwową. Co ważne, D-JNKI1 przejawia działanie selektywne – jest zabierany do neuronów, gdzie jest potrzebny. Co więcej, przy wykorzystaniu modeli ekscytotoksyczności in vitro i in vivo, wykazano, że D-JNKI1 zapewnia ochronę neurologiczną. Udało się zapobiec uszkodzeniom podczas ischemii (niedokrwienia), atakom, przerwania aksonu neuronalnego, choroby Alzheimera i pourazowej utraty słuchu. Co istotne, gdy zaaplikowano D-JNKI1 z czystym tlenem pod ciśnieniem kilka godzin po nastąpieniu ischemii mózgowej, obszar śmierci tkankowej udało się zredukować nawet o 83%. Po udarze, na podstawie wyników neurologicznych i zachowania pacjenta wykazano trwałą poprawę. Sukces projektu Stressprotect odzwierciedlają publikacje wyników w pięciu znaczących czasopismach naukowych. Federacja Europejskich Towarzystw Neuronauki (FENS) zaprezentowała także dane projektu, ukazując szczegółowo jego znaczenie w postępowaniu wobec śmierci neuronalnej, tak istotnej w przypadku wielu chorób neurodegeneracyjnych.
