Nowa era europejskich technologii koncentracji energii słonecznej
UE wyznaczyła sobie cel potrojenia produkcji energii z odnawialnych źródeł do roku 2020. Technologie koncentracji termicznej energii słonecznej (CST) mogą się znacząco przyczynić do osiągnięcia tego celu. Szczególne korzyści z pozyskiwania energii słonecznej czerpać będą kraje śródziemnomorskie. Jej najbardziej powszechnym zastosowaniem jest masowe wytwarzanie elektryczności za pomocą cyklów termodynamicznych. Systemy te nazywamy termicznymi elektrowniami słonecznymi (Solar Thermal Electricity — STE). Do innych zastosowań można tez zaliczyć produkcję wodoru, oczyszczanie wody oraz badania nad zaawansowanymi materiałami. Zespół finansowanego przez UE projektu SFERA (Solar facilities for the European Research Area) przyczynił się do umocnienia wiodącej pozycji Europy w technologiach CST przez nawiązanie nowych stosunków partnerskich wśród wiodących centrów badawczych w różnych krajach. Rozwój wspomnianego europejskiego laboratorium solarnego przyczynia się do wdrażania odnawialnych źródeł pozyskiwania energii, a także do ochrony konkurencyjności europejskich dostawców technologii w sektorze CST na całym świecie. Najkorzystniejszym skutkiem projektu SFERA jest ułatwienie naukowcom dostępu do najnowocześniejszych obiektów badawczych nad wysokostrumieniową energią słoneczną, nieistniejących w innych częściach świata, w celu opracowywania nowych naukowych I technologicznych rozwiązań. Dotyczy to poziomych I pionowych pieców solarnych, solarnego oczyszczania I odkażania wody oraz zakładów solarnego odsalania. W czasie trwania prac projektu partnerzy opracowali systemy pomiarowe służące do analizy kształtu słońca I udostępnili je na rynku komercyjnym. Z racji tego, że kształt słońca podlega znacznym zmianom w zależności od czasu I klimatu, wiele ośrodków może wykorzystać te narzędzia do stworzenia obszerniejszej bazy danych dotyczących pomiarów promieniowania okołosłonecznego. Na podstawie przykładowych wyników dla badanych elektrowni STE można szacunkowo ocenić wpływ promieniowania okołosłonecznego na wydajność roślin w zamglonych regionach. Surowe dane z systemów SFERA są dostępne online I mogą również zostać użyte do innych celów związanych z energią słoneczną lub podczas badań nad atmosferą. Dzięki oprogramowaniu SPRAY możliwe jest obecnie prawidłowe przetwarzanie szeregów czasowych promieniowania okołosłonecznego. Kolejnym wynikiem prac zespołu jest stworzenie naukowo sformułowanej metodologii testów I ocen różnych typów systemów przechowywania słonecznej energii termicznej oraz materiałów, co jest bardzo ważne dla zwiększenia konkurencyjności elektrowni STE. Partnerzy projektu zbudowali platformę współpracy. Jej zadaniem jest ułatwienie dzielenia się zasobami, pomoc w rozwoju wspólnych norm I procedur, zapobieganie duplikacji badań I wspieranie powstawania zaawansowanego oprzyrządowania dla infrastruktur CST. Konsorcjum zorganizowało także szkolenia dla młodych naukowców, z których materiały dostępne są online, oraz zachęcało do interakcji między członkami europejskich wspólnot naukowych, edukacyjnych I przemysłowych. Prace zespołu SFERA zwiększyły świadomość potencjalnych zastosowań technologii CST, inicjując także synergię między innymi dyscyplinami naukowymi. Akcja informacyjna o wynikach badań obejmowała konferencje, wystawy, biuletyny, broszury oraz stworzenie strony internetowej projektu.
Słowa kluczowe
Skoncentrowana słoneczna energia cieplna, elektrownia solarna, europejskie laboratorium solarne, kształt słońca, solarne oczyszczanie i odsalanie wody, solarna elektryczność cieplna, przechowywanie solarnej energii termicznej
