Ochrona zabytków kulturowych i historycznych Europy Zanieczyszczenie środowiska stanowi poważne zagrożenie dla obiektów i materiałów o znaczeniu kulturowym i historycznym na obszarach miejskich. W ramach unijnej inicjatywy opracowano technologię monitorowania degradacji budynków i obiektów o znaczeniu historycznym. Zmiana klimatu i środowisko © Adriana Bernardi Zabytki, pomniki, zbiory muzealne i tym podobne nazywa się zbiorczo dziedzictwem kulturowym (DK). Aby zachować dziedzictwo kulturowe Europy dla kolejnych pokoleń i turystyki, naukowcy muszą wiedzieć, jak środowisko miejskie oddziałuje na odsłonięte powierzchnie. Badacze muszą mieć możliwość monitorowania wpływu temperatury, światła, wilgotności i zanieczyszczeń na degradację (uszkodzenia, zwietrzenie) i zabrudzenie DK. Finansowany przez UE projekt TEACH (Technologies and tools to prioritize assessment and diagnosis of air pollution impact on immovable and movable cultural heritage) pomógł sprostać temu wymaganiu. Uczestnicy projektu zidentyfikowali i uszeregowali pod względem ważności istniejące i przewidywane główne zanieczyszczenia DK oraz parametry środowiskowe i ich wpływ na materiały. Dokonano oceny wpływu przewidywanego zanieczyszczenia na ochronną obróbkę powierzchni. Uczestnicy projektu zbadali istniejące urządzenia i technologie, służące do oceny chemicznych, fizycznych i biologicznych czynników oddziaływujących na DK znajdujących się we wnętrzach i na wolnym powietrzu. Na tej podstawie stworzono ekonomiczny i przyjazny dla użytkownika zestaw do monitorowania powierzchni obiektów DK znajdujących się na zewnątrz oraz okolicy. Opracowano również metodologię diagnostyki środowisk w pomieszczeniach, w tym prosty kompaktowy dozymetr zabrudzeń i kurzu do monitorowania uszkodzeń powierzchni obiektów DK. Badania wykazały, że zanieczyszczenia miejskie powodują żółknięcie i ciemnienie powierzchni kamiennych wraz z upływem czasu. Dzięki temu uzyskano nowe informacje na temat jakości powietrza miejskiego w Europie i w basenie Morza Śródziemnego, które można wykorzystać do kształtowania polityk, aby lepiej chronić DK. Główne wyniki ujęto w wytycznych, ważnym narzędziu wspierającym podejmowanie decyzji w zakresie prewencyjnej strategii ochrony. Jednocześnie rozpowszechniono i udostępniono wyniki projektu, w tym analizę ekonomiczną i wykorzystanie. Będą one aktualizowane zgodnie z wynikami uzyskanymi na przestrzeni kolejnych 10 lat. Projekt TEACH umożliwił dokładniejszą ocenę uszkodzeń, diagnozę i monitorowanie DK. Dzięki temu kulturowe i historyczne walory Europy będą lepiej zachowane dla przyszłych pokoleń. Słowa kluczowe Zanieczyszczenie środowiska, zabytkowe budynki, dziedzictwo kulturowe, zanieczyszczenie powietrza
