Epidemiologia i kontrola zakażeń afrykańskim pomorem świń
Krwotoczna odmiana ASF, wywoływana przez wirusa afrykańskiego pomoru świń (ASFV), występuje głównie w krajach Afryki Subsaharyjskiej, zaś w Europie ogniska występowania ASF wykryto tylko na Sardynii (Włochy) oraz ostatnio w krajach kaukaskich i Rosji. Postać choroby – ostra, przewlekła lub bezobjawowa – zależy od zjadliwości wirusa ASFV. Dane zgromadzone podczas poprzednich wybuchów ASF w Afryce Wschodniej i Południowej wskazują, że mimo dużej częstości występowania wirusa ASFV u świń domowych, w ich surowicy nie znajdują się żadne przeciwciała. Z tego powodu, a także z powodu zwiększającej się mobilności ludzi, zwierząt i towarów na całym świecie, zapobieganie i kontrola ASF stanowią coraz większe wyzwanie. Obecnie jedynym środkiem kontroli zapobiegającym przenoszeniu choroby są rygorystyczne normy sanitarne. Z tego powodu w ramach finansowanego z funduszy UE projektu ASFRISK (Evaluating and controlling the risk of African swine fever in the EU) przeanalizowano różne krytyczne aspekty ASF, m.in. pod kątem epidemiologii oraz oceny ryzyka. Partnerzy projektu opracowali szereg metod epidemiologicznych oraz narzędzi do wspomagania procesu decyzyjnego, dostarczających zainteresowanym stronom istotnych informacji na temat ASF. Dodatkowo stworzyli wiele cennych narzędzi do diagnostyki serologicznej i molekularnej, przeznaczonych zarówno do użytku w laboratoriach referencyjnych, jak i do szybkiego wykrywania ASFV na miejscu. W połączeniu z istniejącymi testami, nowe testy diagnostyczne pozwolą sprawniej i wcześniej wykrywać tę groźną chorobę. W ramach projektu zorganizowano również szkolenia z zakresu obsługi tych narzędzi skierowane do specjalistów zatrudnianych przez różne instytucje ds. zdrowia zwierząt działające na terenie UE, Afryki i Europy Wschodniej. Dużą część prac poświęcono także scharakteryzowaniu interakcji między ASFV a gospodarzem na poziomach komórkowym i molekularnym. Naukowcy wyhodowali różne, atenuowane i zrekombinowane szczepy wirusa, które już niedługo mogą zostać wykorzystane do produkcji szczepionek, co pozwoli rozbudować istniejące strategie kontroli zachorowalności na ASF. Podsumowując, osiągnięcia projektu ASFRISK pomogą opracować nowe strategie zapobiegania i kontroli ASF. W przyszłości z pewnością przełoży się to na bardziej zrównoważone rolnictwo wolne od negatywnych skutków społeczno-ekonomicznych oraz stwarzanych przez ASF zagrożeń dla dobrostanu zwierząt.
