Odporność flory bakteryjnej na antybiotyki
Antybiotyki ograniczają wzrost bakterii lub zabijają je. Powszechne nadużywanie antybiotyków wywiera na mikroorganizmy silną presję selekcyjną, przez co powstały szczepy bakterii opornych na szereg antybiotyków. Aby ograniczyć rozwój i rozprzestrzenianie się takich szczepów, konieczne jest zbadanie mechanizmów działania antybiotyków i wytwarzania oporności na nie. Naukowcy pracujący przy finansowanym ze środków UE projekcie ANTIRESDEV zajęli się zatem badaniem wpływu podawania różnorodnych antybiotyków (amoksycyliny, minocykliny, cyprofloksacyny, klindamycyny) zdrowym ochotnikom. Analizowano w szczególności wpływ antybiotyków na wytwarzanie odporności we florze bakteryjnej organizmu. U podstaw tych działań leżało przekonanie, że różne właściwości chemiczne, farmakokinetyka i spektrum działania przeciwbakteryjnego każdego z antybiotyków powoduje powstawanie oporności i przetrwania bakterii według innych wzorców. Przeprowadzono rekrutację czterech kohort zdrowych ochotników. Po podaniu określonego antybiotyku badano uczestników na obecność antybiotykoopornych szczepów bakterii w różnych miejscach ciała, wykorzystując standardowe techniki kulturowe i molekularne. Próbki pobierano przed rozpoczęciem terapii i w określonych odstępach po jej zakończeniu, aż do roku. W krótkim czasie po podaniu wszystkich antybiotyków z wyjątkiem amoksycyliny stwierdzono przejściowe zwiększenie proporcji antybiotykoopornych szczepów bakterii. W przypadku cyprofloksacyny i klindamycyny zwiększone proporcje niektórych szczepów opornych utrzymywały się nawet przez rok od podania antybiotyku. Żaden z czterech antybiotyków nie wydaje się stwarzać presji selekcyjnej na pojawienie się opornych szczepów wybranych patogenów o dużym znaczeniu klinicznym, takich jak gronkowiec złocisty, pałeczka ropy błękitnej czy bakterie z rodzaju Acinetobacter. Analiza niezależna od kultur wykazała, że podanie minocykliny, cyprofloksacyny i klindamycyny miało znaczący wpływ na florę bakteryjną w jamie ustnej i jelitach, co jednak nie dotyczyło amoksycyliny. Flora bakteryjna w jamie ustnej powracała do stanu zbliżonego do początkowego po upływie miesiąca od podania antybiotyku. W przypadku amoksycyliny i minocykliny flora bakteryjna w jelitach również powracała do stanu zbliżonego do początkowego po upływie miesiąca od podania. W przypadku cyprofloksacyny powrót do stanu początkowego trwał jednak cztery miesiące, a w przypadku klindamycyny od czterech miesięcy do roku. Podsumowując, badanie ANTIRESDEV wykazało dla niektórych antybiotyków nowy potencjał wywierania presji na powstawanie opornych szczepów bakterii u osób zdrowych. Poznano też ich potencjał zakłócania ochronnej flory bakteryjnej w różnych miejscach ciała. Uzyskane informacje mogą pomagać lekarzom klinicznym w wyborze odpowiedniego antybiotyku, który pozwoli zminimalizować zarówno ryzyko powstawania oporności na antybiotyki, jak i zakłócania flory bakteryjnej organizmu.
Słowa kluczowe
Oporność na antybiotyki, mikrotest DNA, elementy genetyczne, mikroflora
