Czy udoskonalanie człowieka za pomocą nanotechnologii jest etyczne?
Kością niezgody, jeśli chodzi o udoskonalanie człowieka, są implanty nerwowe. Te powstałe niedawno urządzenia umożliwiają połączenie tkanek nerwowych z sondami i stanowią uzupełnienie wadliwych organów. Niosą one nadzieję dla chorych na Parkinsona czy pacjentów wymagających przywrócenia wzroku. A co w przypadku zabiegów planowych, na przykład mających na celu poprawę funkcji behawioralnych? Uczestnicy różnych unijnych projektów wzywają do intensyfikacji prac nad implikacjami etycznymi związanymi ze stosowaniem takich implantów, ponieważ zacierają one granicę między interwencjami medycznymi i niemedycznymi. Aby zdobyć dodatkowe informacje na ten temat, w ramach finansowanego ze środków UE projektu "Ethics of enhancement technology" (ETHENTECH) prowadzono badania nad aspektami etycznymi stosowania implantów nerwowych polegające na analizowaniu opinii ekspertów i ogółu społeczeństwa. Opinie te badano przy pomocy kilku metod, w tym seminariów konwergencji oraz gier DEMOCS (Deliberative Meetings of Citizens). W efekcie powstały dwa modele procedur umożliwiających wspólną dyskusję na temat etyki udoskonalania człowieka. Pierwszy z modeli jest szczególnie przydatny w badaniu szerszych aspektów, podczas gdy drugi nadaje się do prowadzenia bardziej szczegółowych analiz. Co ważne, oba modele można stosować do badania kwestii etycznych związanych z innymi zastosowaniami nanotechnologii. Przykładami są tu technologie monitoringu czy neurofarmaceutyki. Przy pomocy tych modeli uczestnicy projektu ETHENTECH analizowali różnice między opiniami ekspertów oraz społeczeństwa na temat udoskonalania człowieka. Wyniki tych analiz wskazują, że społeczeństwo zwraca uwagę przede wszystkim na szersze kwestie, a także kieruje się względami religijnymi. Do najważniejszych zagadnień należy to, czy nanotechnologia jest dobra czy zła dla ludzkości oraz czy powinna podlegać regulacjom państwowym. Ponadto społeczeństwo najbardziej obawia się stosowania implantów do celów niezwiązanych z leczeniem, podczas gdy naukowcy mówią o konkretnych zastosowaniach technologii. Potrzebne są dalsze prace, aby wypracować konsensus między naukowcami, zainteresowanymi stronami i społeczeństwem w sprawie zastosowań nanotechnologii, szczególnie tych niemedycznych. Będzie to miało kluczowe znaczenie dla tworzenia polityk unijnych oraz prowadzenia badań nad nanotechnologią, w miarę jak zastosowania te stawać się będą rzeczywistością.
