Pokonywanie przerzutów nowotworowych
Kości są miejscem przerzutów dla wielu rodzajów nowotworów, co sugeruje, że mikrośrodowisko tkanki kostnej sprzyja migracji i wzrostowi komórek rakowych. Kość może być ponadto pierwotnym obszarem rozwoju kostniakomięsaka. Skuteczna walka z przerzutem nowotworowym do kości wymaga poznania mechanizmów migracji komórek rakowych. Celem finansowanego ze środków UE projektu BONE-NET (European training network on cancer-induced bone diseases) było zbadanie wczesnych mechanizmów molekularnych odpowiadających za rozsiew komórek rakowych oraz zidentyfikowanie genów i ich regulatorów, przyciągających komórki rakowe do kości. Zasadniczym celem projektu, który bazował na wcześniejszych europejskich badaniach METABRE i PROMET, było opracowanie terapii celowanych oraz odkrycie nowych biomarkerów diagnostycznych. Do uczestnictwa w projekcie zaproszeni zostali początkujący i doświadczeni badacze, którzy następnie przeszli szkolenie z dziedziny proteomiki i genomiki funkcjonalnej, terapii genowej oraz technik opracowywania nowoczesnych terapii farmakologicznych. Naukowcy wykonali profilowanie mRNA i mikroRNA na próbkach kostniakomięsaka pobranych od pacjentów oraz aspiratach szpiku kostnego pobranych od pacjentów z rakiem prostaty lub sutka. W celu opisania zjawiska przemiany nabłonkowo-śródmiąższowej wykonano profilowanie podobną metodą na liniach komórek stercza, które stanowiły model przedkliniczny eksperymentalnie indukowanych przerzutów do kości, oraz na liniach komórek sutka. Następnie, interesujące badaczy mikroRNA i białka z próbek pobranych od pacjentów poddano dalszym analizom. Trwające aktualnie prace powinny pomóc w wyjaśnieniu roli niektórych mikroRNA w modulowaniu podstawowej właściwości komórek macierzystych, klonogenności i plastyczności komórek nabłonka. Rolę mikroRNA w zmianach szkieletowych, będących następstwem kostniakomięsaka i innych nowotworów, oceniono poprzez zastosowanie nieinwazyjnych technologii obrazowania in vivo (radiografia, fluorescencja i/lub bioluminescencja) oraz metod z dziedziny histologii i histomorfometrii. Z perspektywy terapeutycznej badacze pracowali nad zamknięciem leków w liposomach i opracowaniem nowych metod leczenia nowotworów kości, w tym nad blokowaniem ekspresji genów in vivo. Podsumowując, osiągnięcia projektu BONE-NET mogą pomóc w identyfikacji pacjentów onkologicznych, u których występuje zwiększone ryzyko nawrotów choroby lub przerzutów do kości. Ponadto nowe terapie molekularne celujące w mikroprzerzuty mogą poprawić efekty leczenia onkologicznego.
Słowa kluczowe
Nowotwór złośliwy, przerzuty, kość, kostniakomięsak, mikroRNA