Genetyczna podatność na zakażenia bakteryjne
Podstawy genetyczne podatności na zakażenia wieku dziecięcego nie zostały jak dotąd dobrze poznane. Celem projektu finansowanego ze środków UE "The genetic basis of meningococcal and other life threatening bacterial infections of childhood" (EUCLIDS) jest zbadanie mechanizmów genetycznych podatności i wyników leczenia najczęstszych zakażeń wieku dziecięcego. Konsorcjum złożone z 14 instytucji wykorzystuje do swoich badań model zakażenia meningokokami. Członkowie konsorcjum z powodzeniem opracowali system rekrutacji pacjentów z sieci 143 ośrodków klinicznych w całej Europie i Zachodniej Afryce. Stworzyli bazę danych online dla pacjentów włączanych do badań i pozyskali wszystkie niezbędne zatwierdzenia komisji ds. etyki we wszystkich instytucjach partnerskich. Analiza genomiczna kohort meningokokowych w Hiszpanii i środkowej Europie została zakończona, a zespoły bioinformatyków analizują zebrane dane. Analizowane są fenotypowe cechy nasilenia objawów chorobowych w odniesieniu do genotypu. Najistotniejszym jak dotąd odkryciem jest rola czynnika H (FH), zidentyfikowanego we wszystkich trzech kohortach. Czynnik H należy do rodziny regulatorów aktywacji układu dopełniacza i jest białkiem regulatorowym. Jego podstawową rolą jest zapobiegać uszkodzeniom tkanek gospodarza przez aktywację układu dopełniacza. Bakterie zaburzają odpowiedź immunologiczną gospodarza wiążąc czynnik H z białkami wiążącymi swoiście czynnik H na powierzchni błony komórkowej bakterii, zapobiegając w ten sposób zniszczeniu komórki przez układ dopełniacza. Różnice genetyczne w obrębie FH wydają się wpływać na zdolność bakterii do uchylania się przed odpowiedzią ze strony gospodarza. Na tym etapie partnerzy projektu opracowali przeciwciała monoklonalne przeciwko każdemu białku związanemu z czynnikiem H dopełniacza (ang. factor H-related protein) oraz samym czynnikiem H dopełniacza, niezbędne do analizy genotypu i fenotypu. Badania genotypu wstępnej kohorty odbiorców szczepionki przeciwko meningokokom grupy C właśnie zostało ukończone wraz z funkcjonalnym fenotypowaniem odpowiedzi na szczepionkę. Wzmożone wysiłki naukowców pozwoliły na opracowanie metodologii sekwencjonowania regionu FH oraz innych potencjalnych regionów. Badanie genotypu zostało wykonane i pozwoliło rozpoznać szereg nowych wariantów, które aktualnie poddawane są walidacji. Przewiduje się, że badania funkcjonalne mechanizmów kontroli podatności na zakażenia meningokokami przez czynnik H pozwolą na lepsze zrozumienie interakcji między gospodarzem a patogenem w toku zakażenia. Rozpoznanie genów kontrolujących odpowiedź na szczepionkę dostarczy nowych informacji dla poprawy skuteczności szczepień i strategii szczepień dzieci.
Słowa kluczowe
Zakażenie bakteryjne, zakażenia wieku dziecięcego, meningokokowe, analiza genomiczna, czynnik H
