W kierunku trwałego składowania podziemnego odpadów jądrowych
Ocenia się, że energia jądrowa przyczyni się do odwęglenia europejskiego systemu energetycznego oraz do realizacji ważnego celu, jakim jest zmniejszenie zależności od paliw kopalnych. Bezpieczna eksploatacja elektrowni jądrowych wymaga jednak również opracowania bezpiecznego i niezawodnego rozwiązania w zakresie postępowania z wysoce radioaktywnymi odpadami przez nie wytwarzanymi. Celem projektu LUCOEX (Large underground concept experiments), finansowanego ze środków UE, było potwierdzenie technicznej wykonalności czterech różnych koncepcji składowisk z zamiarem stworzenia rozwiązań wspierających budowę składowisk w skałach macierzystych na różnych z punktu widzenia geologicznego obszarach UE. Zespół LUCOEX przeprowadził doświadczenia w różnych podziemnych laboratoriach badawczych na terenie Europy, skupiające się na różnych koncepcjach oraz wymaganiach geologicznych i technicznych/prawnych. Ogólnym celem tych eksperymentów było przyczynienie się do stworzenia bezpiecznych i stabilnych składowisk w różnych regionach Europy. We Francji partnerzy projektu potwierdzili możliwość zbudowania szczelnej komory w skałach gliniastych, przy czym koncepcja ta została zoptymalizowana pod kątem przyszłego wydobycia odpadów. W Szwecji potwierdzono wykonalność budowy i instalacji składowiska poziomego w skale krystalicznej. W Finlandii opracowano ostateczny prototyp maszyny potrzebnej do transportowania i instalowania komponentów z bentonitu, metody i narzędzia umożliwiające wypełnienie szczelin między komponentami bentonitowymi i skałą macierzystą granulatem bentonitowym oraz procedury i strategie kontroli jakości i eliminowania usterek. Prace zakończono budową instalacji o pełnej skali z wykorzystaniem opracowanych maszyn i rozwiązań. W Szwajcarii uczeni sprawdzili techniczną możliwość zbudowania składowiska w kształcie tunelu przy pomocy konwencjonalnego sprzętu przemysłowego, zoptymalizowali produkcję buforowego materiału bentonitowego oraz przeanalizowali metody tworzenia obudowy i bufora w warunkach podziemnych. Projekt LUCOEX dowiódł technicznej możliwości bezpiecznego i stabilnego składowania odpadów radioaktywnych w formacjach geologicznych. Prace te powinny utorować drogę do stworzenia do 2025 roku w Europie pierwszych składowisk geologicznych umożliwiających trwałe unieszkodliwianie odpadów jądrowych.
Słowa kluczowe
Podziemne składowiska odpadów jądrowych, niebezpieczne odpady promieniotwórcze, LUCOEX, składowiska podziemne, składowiska geologiczne
