Zwiększyć rolę muzeów we współczesnej Europie
W projekcie MELA (European museums in an age of migrations), finansowanym ze środków UE, przyjęto pojęcie "migracji" jako paradygmat współczesnego globalnego i wielokulturowego świata, dla którego charakterystyczne są takie zjawiska, jak zwiększona mobilność, obieg informacji, umiędzynarodowienie siły roboczej oraz przemiany kulturowe i polityczne. W tym kontekście, głównym założeniem projektu było zidentyfikowanie innowacyjnych praktyk i narzędzi mogących wpłynąć na rolę muzeów w umacnianiu inkluzywnej tożsamości europejskiej — takiej, która ułatwia wzajemne zrozumienie i promuje spójność społeczną. Dzięki współpracy dziewięciu europejskich partnerów w projekcie MELA przeanalizowano, w jaki sposób i w jakim stopniu aktualne konteksty polityczne, społeczne i kulturowe wpływają na ewolucję muzeów jako przestrzeni kultury, procesów kulturowych i miejsc fizycznych. Uczeni badali zmianę definicji misji muzeów, ich strategii i narzędzi, aby umożliwić tym placówkom odpowiednie reagowanie na bieżące wyzwania, jak i szanse wynikające z aktualnej sytuacji, wypracowywanie innowacyjnych form interakcji z nowymi grupami społecznymi i odbiorcami, a w efekcie działanie w roli agentów spójności społecznej i stabilności w Europie. Z uwagi na złożoność tych głównych zagadnień, działania prowadzone w ramach projektu MELA zorganizowano według sześciu tematycznych dziedzin, do których opracowania wykorzystano przełomowe podejście oparte na połączeniu tradycyjnych i eksperymentalnych praktyk i narzędzi badawczych. Uzupełnieniem badań bibliograficznych były analizy i prace terenowe przeprowadzone w szeregu europejskich muzeów, galerii i archiwów, a także wywiady z dyrektorami i kuratorami oraz szczegółowe badania ankietowe przeprowadzone wśród zwiedzających. Realizacja interdyscyplinarnych i opartych na praktykach prac badawczych — począwszy od inicjatyw kuratorskich i artystycznych po opracowywanie nowatorskich narzędzi cyfrowych — pomogła w eksperymentowaniu z nowymi narzędziami do badań społecznych i humanistycznych. Publiczne wydarzenia, sesje burzy mózgów i międzysektorowa współpraca pomogły w rozmowach z praktykami reprezentującymi muzea, artystami i prawodawcami. Do promowania rezultatów projektu MELA wykorzystano szereg narzędzi informacyjnych, takich jak publikacje książkowe (pełen zbiór ogólnodostępnych publikacji cyfrowych), broszury MELA (siedem broszur opisujących najważniejsze wnioski i zalecenia), a także archiwum MELA (uniwersalne narzędzie cyfrowe prezentujące najważniejsze wyniki projektu). Podsumowując, owocem projektu MELA jest pogłębienie wiedzy pomagającej naukowcom, pracownikom muzeów i prawodawcom, jak i Komisji Europejskiej w analizowaniu ewolucji współczesnych placówek muzealnych w "epoce migracji", podnoszeniu świadomości na temat ich strategicznej roli w budowaniu inkluzywnej tożsamości europejskiej oraz umacnianiu ich wpływu na różnorodność kulturową i spójność społeczną.
Słowa kluczowe
Muzea, migracja, globalna mobilność, tożsamość europejska, przestrzenie kultury, praktyki stosowane przez muzea
