Inżynieria klimatyczna: możliwa czy wątpliwa?
Inżynieria klimatyczna to pojęcie ogólne odnoszące się do zbioru propozycji zmniejszenia poziomu globalnego ocieplenia i niektórych z jego skutków, przy wdrożeniu na dużą skalę. Większość technik inżynierii klimatycznej można podzielić na dwie ogólne kategorie: "usuwania gazów cieplarnianych" — zmniejszania tempa globalnego ocieplenia poprzez usuwanie dużych ilości CO2 czy innych gazów cieplarnianych z atmosfery i ich długoterminową sekwestrację; "modyfikacja albedo" — ochładzanie powierzchni Ziemi poprzez zwiększanie ilości promieniowania słonecznego wypromieniowywanego z powrotem w przestrzeń kosmiczną ("albedo" to ułamek dochodzącego światła odpromieniowanego od powierzchni). Dokładne i gruntowne zrozumienie zagadnienia inżynierii klimatycznej dałoby podstawy do opracowania krajowych i międzynarodowych polityk, regulacji i instrumentów zarządzania. Uzupełnieniem mogą być koordynowane międzydyscyplinarne badania w połączeniu z dialogiem z zainteresowanymi stronami. W tym celu finansowany przez UE projekt EUTRACE (European trans-disciplinary assessment of climate engineering) zgromadził 14 organizacji partnerskich z pięciu europejskich krajów (Niemcy, Francja, UK, Norwegia, Austria), a wśród nich ekspertów w takich dziedzinach jak nauki przyrodnicze i inżynieria, nauki społeczne i nauki humanistyczne. Sporządzone w ramach EUTRACE sprawozdanie z oceny przedstawia przegląd wielu zaproponowanych technik z zakresu inżynierii klimatycznej. Badania nad inżynierią klimatyczną były dotychczas ograniczone i opierały się głównie na modelach klimatycznych i próbach terenowych na małą skalę. Aby zilustrować zakres złożonych kwestii środowiskowych i społecznych wywoływanych przez inżynierię klimatyczną, ocena przeprowadzona w ramach EUTRACE skupia się na trzech przykładowych technikach: bioenergia z systemem wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (BECCS), nawożenie oceanów żelazem (OIF), i wtłaczanie aerozoli do stratosfery (SAI). Głównym wynikiem projektu jest sprawozdanie oceniające możliwości, ryzyka i niepewności technologii inżynierii klimatycznej w szerszym kontekście dyskusji na temat zmian klimatu, łagodzenia skutków i działań adaptacyjnych. Zakres dokumentu obejmuje złożoność nauk przyrodniczych i inżynierii, nowe problemy społeczne, międzynarodowe regulacje i instrumenty zarządzania, możliwości badań oraz tworzenie polityk w zakresie inżynierii klimatycznej. Sprawozdanie EUTRACE ma w zamierzeniu uzupełniać inne krajowe i międzynarodowe oceny w zakresie inżynierii klimatycznej, w szczególności poprzez przedstawienie wyraźnie europejskiej perspektywy przy współudziale zainteresowanych stron reprezentujących środowisko akademickie, polityczne i społeczeństwo obywatelskie. Może ono zatem posłużyć za podstawę przyszłych rozmów między różnymi stronami zainteresowanymi badaniami i kształtowaniem polityki w zakresie inżynierii klimatycznej.
Słowa kluczowe
Inżynieria klimatyczna, zmiana klimatu, globalne ocieplenie, węgiel atmosferyczny, globalne temperatury
