„Horyzont 2020”: pierwsze wrażenia Przedstawiciele instytucji akademickich, instytutów badawczych, przedsiębiorstw i Komisji Europejskiej podzielili się pierwszymi wrażeniami z programu „Horyzont 2020” na niedawanym „Szczycie Innowacyjności”. „Horyzont 2020” - największy jak dotychczas program UE w zakresie badań naukowych i innowacji - rozpoczął się w 2014 r. Dysponujący budżetem 80 mld EUR na siedem lat program miał przyjąć prostą strukturę, aby ograniczyć biurokrację i czasochłonność, pozwalając uczestnikom koncentrować się na tym, co jest naprawdę ważne. Czy takie właśnie wrażenie odnoszą uczestnicy? W ubiegłym tygodniu przedstawiciele instytucji akademickich, instytutów badawczych, przedsiębiorstw i Komisji Europejskiej zgromadzili się na „Szczycie Innowacyjności”, aby podzielić się swoimi wrażeniami z pierwszego roku realizacji programu „Horyzont 2020”. „Gratulacje dla pomysłodawców. To nie jest stare wino w nowych butelkach, tylko nowe wino w butelkach z recyklingu! I to się sprawdza, przynajmniej w moim sektorze produkcji” – tak z przekonaniem przemawiał Andreas Förster, dyrektor Dechema (Towarzystwa Inżynierii Chemicznej i Biotechnologii). Opinie zasadniczo wpisywały się w ten krzepiący ton, ale prelegenci zwracali także uwagę na obszary, w których jest miejsce na udoskonalenia. Wszystkie strony wyrażały zaniepokojenie tym, co potencjalne cięcia budżetowe, dyskutowane właśnie przez Parlament Europejski i Radę Europejską, mogą oznaczać dla programu. Uproszczenie procesu Prócz finansów, w centrum uwagi znalazła się też kwestia uproszczenia – nadrzędne dążenie programu „Horyzont 2020”. Prelegenci byli generalnie zadowoleni z postępów poczynionych w tym zakresie. Maria da Graça Carvalho, była PPE i współautorka raportu nt. sugestii dotyczących programu „Horyzont 2020”, zauważyła: „Widzimy, że jest dużo prostszy od 7PR. Staraliśmy się lepiej wyważyć program pod względem równowagi geograficznej, równowagi płci i równowagi między podejściem odgórnym a oddolnym”. Bertrand van Ee, dyrektor generalny KIC (Climate-Knowledge and Innovation Community), sprzeciwił się jednak ogólnemu konsensusowi, oświadczając: „Myślę, że jest wystarczająco dużo pieniędzy, ale musimy położyć nacisk na uproszczenie, ponieważ sporo z nich gubi się w systemie”. Wezwanie do wprowadzenia dwuetapowego procesu składania wniosków Odnosząc się do samego funkcjonowania programu, Bernd Schulte, wiceprezes platformy „Photonics 21”, która utworzyła w 2013 r. partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) „Photonics” z Komisją, wezwał do przyspieszenia procesu i wskazał dobre przykłady w państwach członkowskich. Omówił doświadczenia „Photonics 21” z pierwszym zaproszeniem w nowym programie, zauważając: „Istniała dobra równowaga między przemysłem a badaniami naukowymi. Jednak nadsubskrypcja wyniosła 71 i niektóre osoby będą rozczarowane. Zważywszy na biurokrację, nie wiem, czy podejmą kolejną próbę”. Zarówno Schulte, jak i Förster, wezwali do wprowadzenia dwuetapowego procesu składania wniosków, aby ograniczyć czasochłonność, w szczególności w przypadku tych, którzy nie odniosą sukcesu. Förster stwierdził: „Dwuetapowy proces składania wniosków byłby pomocny ze względu na zmniejszenie nakładu pracy”. Pozytywne opinie na temat portalu dla uczestników i PPP Portal dla uczestników programu „Horyzont 2020” został szczególnie wyróżniony. Rudolf Strohmeier, zastępca dyrektora generalnego DG ds. Badań Naukowych i Innowacji, powiedział, że docierają do niego bardzo dobre opinie użytkowników. Förster również bardzo dobrze ocenił partnerstwa publiczno-prywatne (PPP) w ramach programu, stwierdzając entuzjastycznie: „Są doskonałe – oby tak dalej!”. Potencjał finansowania z wielu źródeł Jeżeli chodzi o finansowanie, pojawiły się pewne obawy wśród prelegentów i uczestników, że finansowanie z wielu źródeł może stać się kryterium selekcji. Maria da Graça Carvalho zapewniła uczestników, że program „Horyzont 2020” nie będzie powiązany z funduszami regionalnymi, podkreślając jednak, że mogą się wzajemnie uzupełniać: „Nie powinno to stanowić kryterium, niemniej powinniśmy zadbać o to, by istniał mechanizm umożliwiający finansowanie z wielu źródeł. Fundusze regionalne mogą pełnić rolę wyższego i niższego szczebla. Nie chcemy ich powiązać, ale jednym ze sposobów, w jaki mogą się na przykład wzajemne uzupełniać jest znak jakości. Odnotowujemy wysoki odsetek wniosków, które są doskonałe, ale nie otrzymują dofinansowania, a regionom może być łatwiej je finansować. Jednak najpierw trzeba byłoby znaleźć jakieś rozwiązanie, aby to osiągnąć, gdyż zazwyczaj wyniki nie są upubliczniane”. Więcej informacji: „Horyzont 2020” http://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/ „Szczyt Innowacyjności 2014” http://www.knowledge4innovation.eu/6th-european-innovation-summit-17-november-20-november-2014 Kraje Belgia
