Dlaczego jaskrawe ubarwienie może zniechęcać drapieżniki
Wiele zwierząt to mistrzowie iluzji, bowiem są w stanie oszukać potencjalnego partnera czy drapieżnika strosząc pióra bądź okazując nadmierną zajadłość. Unia Europejska finansuje obecnie prace badawcze nad jaskrawym ubarwieniem w ruchu – wysoce kontrastowymi wzorami, takimi jak czarno-białe pasy, które nie zapewniają ofierze ukrycia, ale mogą być jej pomocne w uniknięciu schwytania – zmieniającym jak się wydaje percepcję drapieżników. Ale jak dokładnie działają te wzory? Na to pytanie odpowiedzi udzielić mają uczestnicy projektu MOTDAZZ, dofinansowanego ze stypendium przyznanego w ramach działań „Marie Curie”. Łącząc ekologię sensoryczną, fizjologię i badania kognitywne, partnerzy projektu – nad którym prace mają się zakończyć we wrześniu 2015 r. – dążą jako pierwsi do ustalenia, czy jaskrawe ubarwienie w ruchu może wpływać na liczbę schwytanych ofiar i w jaki sposób doprowadza ono do zmiany percepcji drapieżnika. Wyjątkowość przedsięwzięcia polega na tym, że bardzo niewiele badań poświęconych było jak dotąd ochronnej roli ubarwienia w ruchu. To istotna luka w wiedzy, zważywszy na fakt, że większość zwierząt pada ofiarą przy próbie uniknięcia schwytania. Naukowcy mają nadzieję ustalić, czy niektóre ubarwienia są skuteczniejsze od innych, a następnie określić, w jaki sposób zwierzęta ewoluowały, aby chronić się przed atakiem będąc w ruchu. Badania opierają się na rosnącej liczbie dowodów, które wskazują, że jaskrawe ubarwienie w ruchu i inne formy iluzji występują w naturze znacznie częściej niż dotychczas sądzono. Naukowcy ustalili na przykład, że jedwabnica szara układa szare przedmioty, takie jak kamienie, w taki sposób, aby mniejsze były bliżej środka, a większe dalej. Dzięki temu uzyskuje „wymuszoną perspektywę”, sprawiając, że prezentowane kolorowe obiekty są postrzegane przez samicę jako większe. Ponadto wiele gatunków motyli ma na skrzydłach plamki w kształcie oka, które mogą pełnić rolę ochronną, przyciągając uwagę drapieżnika. Ta technika rozpraszania uwagi może dezorientować drapieżniki, sugerując że głowa znajduje się po przeciwnej stronie. Prace nad projektem MOTDAZZ rozpoczęły się od rozpoznania kluczowych czynników jaskrawości w ruchu z wykorzystaniem ludzi jako drapieżników. Wolontariusze próbowali za pomocą ekranów dotykowych chwytać ofiary zróżnicowane pod względem kształtu i koloru, co pomogło naukowcom ustalić, czy te czynniki mają wpływ na zmianę postrzegania prędkości i toru poruszania się. Następnie naukowcy wykorzystali swoje ustalenia do oceny skuteczności jaskrawego ubarwienia w ruchu wykorzystując jako drapieżniki modrowronki – gatunek ptaków występujący w Stanach Zjednoczonych. Na tej podstawie zespół ma nadzieję zyskać lepsze pojęcie o tym, jak zwierzęta postrzegają otaczający je świat i jak zdolności percepcyjne mogą kształtować zachowanie oraz ewolucję. Realizację tego projektu umożliwiło stypendium przyznane w ramach działań „Marie Curie” o wartości 221 606 EUR dla naukowców spoza Europy podejmujących działalność w Europie (IIF). Stypendia umożliwiają najlepszym naukowcom z państw trzecich pracę nad projektami w Europie, wspomagając rozwój współpracy naukowej między Europą a innymi częściami świata. Aby móc się ubiegać o stypendium, naukowiec musi mieć stopień naukowy doktora albo co najmniej czteroletnie doświadczenie w pracy badawczej w pełnym wymiarze godzin. Więcej informacji: Blog stypendystki w ramach działań „Marie Curie” https://laurakelleyresearch.wordpress.com/(odnośnik otworzy się w nowym oknie)
Kraje
Zjednoczone Królestwo