Budowanie sieci kontaktów i innowacyjność na rzecz zastępowania surowców krytycznych
Surowce są wszędzie, także w wielu przedmiotach, które w XXI w. są nam na co dzień nieodzowne. Na przykład smartfon zawiera precyzyjnie przygotowaną mieszankę blisko 50 różnych metali, dzięki której jest lekki i mały. Kluczowe sektory gospodarki w Europie – takie jak motoryzacja, przemysł lotniczy i kosmiczny oraz energia odnawialna – są w wysokim stopniu uzależnione od surowców. Weźmy choćby sprzęt medyczny czy turbiny wiatrowe – na ich wyposażenie składają się wysoko wydajne magnesy wykonywane z metali ziem rzadkich. Nie ma wątpliwości co do tego, że surowce mają zasadnicze znaczenie dla gospodarki UE, wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy, jednak niekoniecznie występują obficie na naszym terytorium, a ich dostępność znajduje się pod coraz większą presją. Słabość naszej sytuacji zarysowała się szczególnie wyraźnie kilka lat temu, kiedy Chiny wprowadziły kontrowersyjne ograniczenia eksportu „ziem rzadkich” oraz wolframu i molibdenu – komponentów niezbędnych dla wielu europejskich branż. W maju 2014 r., UE opublikowała listę 20 surowców, które uznała za najbardziej krytyczne dla Europy. Jednym ze sposobów radzenia sobie z niedoborem surowców krytycznych jest poszukiwanie występujących powszechniej i być może tańszych zamienników. W ciągu ostatnich dwóch lat projekt CRM_INNONET (Critical Raw Materials Innovation Network) przoduje w staraniach podejmowanych w tej dziedzinie, które mają na celu pobudzać innowacyjność i wpływać na politykę zastępowania surowców krytycznych. Jedno z głównych zadań postawionych przed projektem polega na zbudowaniu zintegrowanej społeczności działającej na rzecz zamienników surowców krytycznych. Z tą właśnie myślą w ubiegłym tygodniu sieć zgromadziła w Brukseli partnerów z całego szeregu projektów poświęconych zastępowaniu surowców krytycznych, aby wymienić się doświadczeniami i nawiązać kontakty podczas „Trzecich warsztatów innowacyjnych nt. zastępowania surowców krytycznych” (Third Innovation Network Workshop on substitution of Critical Raw Materials). Projekt CRM_INNONET koncentruje się wyłącznie na zastępowaniu surowców krytycznych (w szczególności 14, które znalazły się na liście Komisji Europejskiej w momencie rozpoczęcia projektu), niemniej zespół ma świadomość, że to jedynie jedna ze strategii przezwyciężania niedoboru surowców. Zabierając głos w czasie warsztatów, koordynatorka projektu CRM_INNONET, dr Claire Claessen z sieci transferu wiedzy (KTN), zaznaczyła: „W ramach projektu zajmujemy się wyłącznie zastępowaniem – danej substancji jej zamiennikiem lub zastępowaniem danego procesu innym bądź nową technologią, taką jak kropki kwantowe. Jednak zastępowanie to tylko jedna ze strategii – zawsze rozważamy ją w kontekście innych podejść, takich jak recykling i zwiększona ekstrakcja”. Dr Claessen przedstawiła w zarysie dotychczasowe postępy poczynione w ramach projektu oraz cele na ostatnie miesiące przed zakończeniem prac w kwietniu tego roku: „W ramach projektu ‘zmapowaliśmy’ technologie surowców krytycznych i inicjatywy w zakresie zamienników, aby następnie przeprowadzić proces szeregowania według ważności i zobaczyć, na czym Europa powinna skupić swoją uwagę, jeżeli chodzi o obecny udział w rynku i jego przyszły rozwój, miejsca pracy, znaczenie strategiczne itp. Zaproponowaliśmy pięć tematów: silniki i napędy elektryczne; baterie i akumulatory; stopy metali o dużym znaczeniu; fotonika i wysokiej klasy optyka oraz PCB i komponenty elektroniczne – na których się skupiliśmy. Przygotowujemy plan działania dla każdego z nich, sprawdzając gdzie spotykają się potrzeby i możliwości”. Proces opracowywania planu działania objął wywiady i warsztaty z ekspertami zewnętrznymi, aby uchwycić opcje i odpowiednie okresy zastępowania surowców krytycznych do roku 2030. Zespół CRM_INNONET udostępnił teraz wyniki w zakresie trzech tematów do konsultacji publicznych. Pozostałe dwa tematy zostaną udostępnione wkrótce. „Celem – jak zauważa dr Claessen – jest przygotowanie zaleceń w sprawie polityki, które uwzględnią także strategie państw członkowskich i innych krajów oraz zgłębią takie zagadnienia jak: Jakie są kryteria udanego zastąpienia? Jaka jest nasza wizja i jakie mamy wymagania?”. Zauważyła, że ważnym elementem sukcesu projektu było tworzenie sieci kontaktów. Dzięki trzem wydarzeniom budującym sieci kontaktów i rozmaitym warsztatom zorganizowanym w ramach CRM_INNONET, zespołowi udało się „zgromadzić ludzi i osiągnąć niespodziewane wyniki”. Konferencja zamykająca projekt prawdopodobnie odbędzie się w maju lub w czerwcu 2015 r. Konsultacje publiczne w zakresie silników i napędów elektrycznych, baterii i akumulatorów oraz stopów metali o dużym znaczeniu potrwają do północy, 27 lutego 2015 r. Więcej informacji: CRM_INNONET http://www.criticalrawmaterials.eu/
Kraje
Zjednoczone Królestwo