Wyznaczanie trendów w nauce: Nagroda Nobla uhonorowała przełomowe badania nad leczeniem malarii i chorób wywoływanych przez nicienie
Jedną połowę nagrody otrzymali wspólnie William C. Campbell i Satoshi Ōmura za „ich odkrycia dotyczące nowatorskiej terapii infekcji wywoływanych przez pasożytnicze nicienie”, a drugą połowę przyznano Youyou Tu za „jej odkrycia dotyczące nowatorskiej metody leczenia malarii”. Laureaci zapewnili „nowe, skuteczne narzędzia do walki z wyniszczającymi chorobami”. Campbell i Ōmura odkryli nowy lek – awermektynę – którego pochodne znacząco obniżyły zachorowalność na ślepotę rzeczną i filariozy limfatyczne oraz wykazują skuteczność w walce z coraz większą liczbą innych chorób pasożytniczych. Tymczasem Tu odkryła – artemizynę – lek znacząco obniżający wskaźnik umieralności wśród chorych na malarię. Zdaniem komitetu przyznającego Nagrodę Nobla, te dwa odkrycia dały ludzkości nowe, skuteczne narzędzia do walki z wyniszczającymi chorobami, na które rok rocznie zapada setki milionów ludzi. Członkowie komitetu zauważyli, że: „Konsekwencje w postaci poprawy zdrowia ludzi i zmniejszenia cierpienia są niezmierzone”. Magazyn »Science« cytuje Davida Molyneux’a(odnośnik otworzy się w nowym oknie), kierownika programu ds. zaniedbanych chorób tropikalnych przy School of Tropical Medicine w Liverpoolu: „Ogromną satysfakcję daje wiadomość, że osoby ze środowiska badawczego zyskały uznanie za swoją pracę, która naprawdę niesie pomoc ludziom”. Molyneux szacuje, że iwermektyna, pochodna awermektyny, została podana więcej niż miliard razy, zapobiegając ponad 500 000 przypadków ślepoty. Prace badawcze w tle nagrody Ponad 25 lat temu Ōmura zidentyfikował około 50 kultur bakterii Streptomyces, które wydawały się solidnymi kandydatami na leki przeciwdrobnoustrojowe. Następnie Campbell odkrył, że jeden szczep jest szczególnie skuteczny, zabijając nicienie u zwierząt domowych i hodowlanych. Aktywny składnik został oczyszczony i nazwany awermektyną. Według magazynu »Science« kolejne wersje były tak skuteczne w leczeniu chorób pasożytniczych, takich jak ślepota rzeczna i filariozy limfatyczne, że zostały one niemal całkowicie wyeliminowane. »Science« cytuje Ōmurę, który zauważył w wypowiedzi dla japońskiego, publicznego nadawcy radiowo-telewizyjnego NHK: „W Japonii jest wielu utalentowanych naukowców. Moja praca jest po prostu żmudna. Nigdy tak naprawdę nie oczekiwałem, że zostanę laureatem Nagrody Nobla. Ale zawsze byłem dumny z tego, że moja paca pomaga ludziom. Starałem się pomagać ludziom. Ale to co innego niż bycie laureatem Nagrody Nobla”. Pod koniec lat 60. XX w., zanim Ōmura i Campbell dokonali swoich przełomowych odkryć, chińska badaczka Youyou Tu podjęła wyzwanie opracowania nowych sposobów leczenia malarii za pomocą tradycyjnych leków ziołowych. Kiedy ekstrakt z rośliny Artemisia annua okazał się interesującym kandydatem, Tu przestudiowała starożytną literaturę i odkryła wskazówki, dzięki którym skutecznie wyekstrahowała aktywny komponent z rośliny. Tu jako pierwsza wykazała, że ten komponent, nazwany później artemizyną, jest wysoce skuteczny w walce z pasożytami malarii, zarówno u zakażonych zwierząt, jak i ludzi. Zdaniem członków komitetu Nagrody Nobla, artemizyna reprezentuje nową klasę środków przeciwmalarycznych, które szybko zabijają pasożyty we wczesnej fazie rozwoju, co wyjaśnia ich bezprecedensową siłę działania w leczeniu ciężkiej malarii. Więcej informacji: komunikat prasowy nt. Nagrody Nobla 2015 w dziedzinie fizjologii lub medycyny(odnośnik otworzy się w nowym oknie)
Kraje
Chiny, Japonia, Szwecja, Stany Zjednoczone