Europejska sieć innowacji w zakresie surowców newralgicznych
Budownictwo oraz przemysł motoryzacyjny, chemiczny, lotniczy i maszynowy łącznie generują ponad miliard euro wartości dodanej i zapewniają pracę 30 mln obywateli UE. Ryzyko zakłóceń dostaw surowców newralgicznych, wynikające po części z uzależnienia od importu, stwarza poważne trudności dla tradycyjnych sektorów gospodarki, a także dla realizacji unijnego planu działań w sprawie czystej energii. Prace projektu CRM_INNONET (Critical Raw Materials Innovation Network – Towards an integrated community driving innovation in the field of critical raw material substitution for the benefit of EU industry) skoncentrowano na stymulowaniu rozwoju odpowiednich rozwiązań alternatywnych dla sektorów uzależnionych od surowców newralgicznych. Do stworzonej w ramach projektu sieci innowacji dołączyło już ponad 390 organizacji. Partnerzy projektu opracowali zestawienie technologii surowców newralgicznych i inicjatyw wprowadzania ich zamienników. Następnie zajęto się ustaleniem obszarów priorytetowych pod względem obecnego udziału w rynku, przyszłego rozwoju rynków, wpływu na zatrudnienie i znaczenia strategicznego w celu ustalenia kierunków badań europejskich. Wyznaczono pięć obszarów tematycznych: silniki i napędy elektryczne, baterie i akumulatory, stopy wysokowartościowe, fotonika i zaawansowana optyka oraz układy drukowane i podzespoły elektronicznych. Dla każdego obszaru zdefiniowano plany rozwoju, analizując możliwości pogodzenia potrzeb i okazji. Nowo opracowane plany rozwoju posłużą za podstawę dla konkretnych działań zmierzających do tworzenia nowych technologii, procesów produkcyjnych, przepisów i standardów, które powinny umocnić przemysł europejski i pozytywnie wpłynąć na wydajność korzystania z zasobów i innowację ekologiczną. Wskazują one również obiecujące kierunki ograniczania lub eliminowania surowców newralgicznych w perspektywie najbliższych 10 do 15 lat. Plany rozwoju w pięciu priorytetowych obszarach zostały opracowane przez konsorcjum projektowe we współpracy z ekspertami zewnętrznymi, a możliwe działania i ramy czasowe dotyczące zastępowania surowców newralgicznych sięgają roku 2030 (w niektórych przypadkach nawet 2050). W dokumencie rekomendacji dla decydentów politycznych partnerzy projektu CRM_INNONET zaproponowali środki pozwalające zwiększać skuteczność i wydajność europejskich działań badawczych w zakresie zastępowania surowców newralgicznych. Dokument kreśli obraz bieżącego stanu inicjatyw w Europie i poza jej granicami, a w dalszej części zawiera analizę najlepszych praktyk oraz wskazuje luki inicjatywach polityki badań i rozwoju. W ujęciu prac konsorcjum zastępowanie newralgicznych surowców stanowi tylko jeden z kierunków radzenia sobie z wyzwaniami zaopatrzenia Europy w zasoby, stosowany w połączeniu ze zwiększaniem skuteczności ekstrakcji i recyklingiem. Prace projektu CRM_INNONET powinny przyspieszyć tworzenie technologii zastępowania surowców newralgicznych w obszarach o znaczeniu strategicznym, a tym samym wspomóc utrzymywanie konkurencyjności gospodarki UE. Dzięki położeniu nacisku na współpracę i formułowanie zaleceń politycznych inicjatywa ta z pewnością będzie mieć długotrwały wpływ.
Słowa kluczowe
Sieć innowacji, surowce newralgiczne, CRM_INNONET, wydajność wykorzystania zasobów, zamienniki kluczowych surowców
