Lepsze zasady na rzecz lepszego rybołówstwa Złożoność społeczna zainteresowanych stron z sektora rybołówstwa może być pomocna w zarządzaniu bogactwami naszych mórz. Wyniki badań mogą pomóc również w zarządzaniu innymi zasobami naturalnymi. Zmiana klimatu i środowisko © Thinkstock Wraz ze zmniejszaniem się światowych zasobów, w UE potrzebna jest wiedza o tym, jak działania rządu przyczyniają się do ochrony naturalnych zasobów odnawialnych. Okazuje się, że działania rządów okazują się skuteczne, czego przykładem może być częściowa ochrona zasobów rybnych, lecz ich skuteczność w kwestii zarządzania określonymi lasami jest już mniejsza. Dane wskazują, że działania rządowe są w dużej mierze obarczone wpływem norm społecznych oraz złożoności biologicznej, które są kluczowymi czynnikami w kwestii promowania zarządzania zasobami. Powyższe trudności były powodem powołania finansowanego przez UE projektu "Social complexity in resource management" (SOCORM), w ramach którego zbadano, w jaki sposób na decyzje użytkowników zasobów wpływa środowisko biologiczne i instytucjonalne. Przyjrzano się ewolucji norm społecznych związanych z korzystaniem z zasobów, zbadano w jaki sposób normy te zmieniają się pod wpływem zmian środowiska, oraz w jaki sposób działania rządowe mogą wspomóc zarządzanie zasobami. Badacze zauważyli, że choć społeczna współpraca na rzecz zarządzania zasobami w danej społeczności może przebiegać pomyślnie, to jednak może również powoli wygasać lub nawet zakończyć się nagłym fiaskiem. Zespół projektu SOCORM zbadał w związku z tym fakt, że poszczególne strony często ulegają pokusie nadmiernego wykorzystywania zasobów, a także przeanalizował, czym ta sytuacja różni się od współpracy przy wykorzystaniu zasobów. Badania obejmowały analizę katastrofalnego w skutkach przejścia od ścisłej współpracy do poważnego pogwałcenia zasad, które mogło doprowadzić do załamania się systemu społeczno-ekologicznego. Koncentrując się na zasobach rybnych i społecznościach nadmorskich, zespół projektu zbadał, w jaki sposób społeczna oraz ekologiczna złożoność oddziałują na siebie wzajemnie, oraz kiedy można oczekiwać nagłego załamania systemu. Zbadano również "błędne koło" oddziaływań między degradacją środowiska a niestabilnością społeczno-ekonomiczną. Zespół projektu SOCORM poszukiwał również optymalnych sposobów na zintegrowanie złożoności biologicznej i społecznej na łowiskach dorsza północno-wschodniej Arktyki poprzez podejmowanie odpowiednich decyzji. Pod uwagę wzięto aktualne zasady kontroli odłowu (HCR) oraz alternatywne rodzaje zasad HCR, co umożliwiło wskazanie czynników zapewniających powodzenie, a ponadto zbadano złożoność społeczną zaangażowanych w te procesy interesariuszy. W dziedzinie tworzenia polityki zespół zbadał również złożoność biologiczną, w tym zmiany genetyczne wywoływane przez intensywne rybołówstwo i eksploatację zasobów. Nowe wnioski płynące z projektu zostały opublikowane w poczytnych czasopismach akademickich i mają szansę wspomóc proces podejmowania decyzji na szczeblu rządowym, co przyczyniłoby się do bardziej zrównoważonej działalności sektora rybołówstwa. Rezultaty tych badań mogą pozytywnie wpłynąć na populacje dorsza nie tylko w Europie, ale również w innych zakątkach naszego globu. Słowa kluczowe Rybołówstwo, złożoność społeczna, zasoby naturalne, działania rządowe, zasoby rybne, normy społeczne, złożoność biologiczna, zarządzanie zasobami, wykorzystanie zasobów, społeczności nadmorskie, złożoność ekologiczna, degradacja środowiska, dorsz, łowiska
