Czynniki wpływające na przetwarzanie informacji
Teoria obciążenia percepcyjnego głosi, że czynniki niezwiązane z zadaniem mają bardziej negatywny wpływ na uwagę selektywną podczas wykonywania względnie mniej skomplikowanych zadań. Projekt "The role of human motivation in visual attention and awareness under load" (LOADEMVS10) zajął się badaniem możliwości zastosowania tej koncepcji do bodźców o dużym znaczeniu motywacyjnym, na przykład nagród i strat finansowych. Zidentyfikowano też korelaty neuronowe związane z selektywną uwagą wzrokową. Aby ustalić istotność motywacyjną, rozpoczęto od zadania nauczania wartości, podczas którego sześć twarzy o neutralnym wyrazie zostało powiązanych z małymi i dużymi korzyściami i stratami oraz z wynikiem obojętnym. Wyuczone twarze były następnie używane do rozpraszania uwagi podczas eksperymentów wyszukiwania liter przy różnych obciążeniach percepcyjnych. Wyniki wykazały, że twarze kojarzone z dużymi wartościami miały wpływ na sprawność zadań wyszukiwania liter, a twarze odpowiadające wartościom małym i neutralnym już nie. Okazało się jednak, że przy dużym obciążeniu percepcyjnym twarze kojarzone z dużą stratą były mniej rozpraszające od twarzy kojarzonych z dużą korzyścią. Podczas następnego zestawu eksperymentów wyszukiwania liter używano przyjemnych lub nieprzyjemnych obrazów bądź wesołych lub złych twarzy jako czynników rozpraszających przy niskim i wysokim obciążeniu percepcyjnym. Bodźce negatywne, zarówno emocjonalne jak i obrazowe, miały podczas zadań przy dużym obciążeniu mniejszy wpływ rozpraszający od bodźców pozytywnych i neutralnych. Uzyskane wyniki są zbieżne z ustaleniami z pierwszego zestawu eksperymentów w zakresie przetwarzania informacji w obliczu pozytywnych czynników rozpraszających. Trzeci zestaw eksperymentów badał połączony wpływ istotności motywacyjnej i bodźców emocjonalnych podczas przetwarzania informacji wizualnych. Pozytywne bodźce emocjonalne i bodźce dużej korzyści zawsze wpływały na wydajność, podczas gdy bodźce negatywne i bodźce straty miały taki efekt tylko wtedy, gdy były wprowadzane nieoczekiwanie. Innym badanym aspektem był wpływ pamięci roboczej na uwagę selektywną podczas stosowania istotnych motywacyjnie czynników rozpraszających. Pamięć robocza to umiejętność ustalania priorytetów informacji na podstawie ich istotności dla wykonywanych zadań. Wyniki wskazują, że wszystkie bodźce, zarówno pozytywne jak i negatywne, mają znaczny wpływ na sprawność pamięci roboczej, szczególnie w warunkach dużego obciążenia. Aby skorelować przetwarzanie informacji w obliczu bodźców istotnych motywacyjnie z konkretną aktywnością neuronalną, badacze dodatkowo wykonywali skany funkcjonalne mózgu. Reakcje były silniejsze w przypadku twarzy o wyższej wartości motywacyjnej, nawet gdy twarze były niewidoczne. Ogólne wyniki projektu sugerują, że oddziaływanie bodźców silnie motywujących lub emocjonalnie pozytywnych podczas percepcyjnego uczenia się powoduje modulowanie przedświadomej aktywności i plastyczności neuronalnej. Wyniki te mogą mieć duże znaczenie dla usprawniania realizacji zadań za sprawą lepszego poznania czynników wpływających na uwagę wzrokową, pamięć i świadomość.
Słowa kluczowe
Przetwarzanie informacji, uwaga wzrokowa, obciążenie percepcyjne, świadomość, istotność motywacyjna, czynnik rozpraszający, emocje, pamięć robocza, plastyczność neuronowa
