Korzyści zdrowotne z częstego wychodzenia na dwór
Celem projektu PHENOTYPE (Positive health effects of the natural outdoor environment in typical populations in different regions in Europe (PHENOTYPE)) było uzyskanie przekonujących dowodów na wpływ środowiska na zdrowie oraz opracowanie odnośnych wytycznych. Badania terenowe prowadzono w czterech krajach: Hiszpanii, Holandii, Wielkiej Brytanii i na Litwie. Aby opracować odpowiednią strukturę konceptualną, uczestnicy projektu PHENOTYPE wykorzystali zmodyfikowaną wersją modelu DPSEEA (Drivers Pressures State Exposure Effects Actions). Model ten uwzględniał takie czynniki, jak atrakcyjność, usługi ekosystemowe, tereny zielone, zdrowie, środowisko naturalne i dobre samopoczucie. Zespół pozyskał dane do oceny aktywności fizycznej, przeprowadził ankiety dotyczące środowiska naturalnego i skompilował bazy danych dotyczących wpływu na zdrowie. Badania wskazują, że długoterminowe przebywanie na terenach zielonych ma działanie prozdrowotne, w tym: ogranicza wskaźniki przedwczesnej śmiertelności, chorób układu krążenia i chorób psychicznych u dorosłych; obniża ciśnienie krwi u dorosłych i kobiet w ciąży; przeciwdziała otyłości i siedzącemu trybowi życia; zwiększa masę urodzeniową i sprawność intelektualną dzieci. Wydaje się, że większe korzyści odnoszą osoby z mniej uprzywilejowanych klas społecznych. Ponadto wyniki wskazują, że bardziej istotna jest zieleń w najbliższym otoczeniu niż możliwość dotarcia do terenów zielonych leżących w oddaleniu. Przebywanie na terenach zielonych przynosi też korzyści krótkoterminowe, takie jak poprawa nastroju i złagodzenie stresu. Wykazano, że przyczynia się do rehabilitacji fizycznej po epizodzie choroby układu krążenia. Nie ustalono, jaki typ i wielkość terenu zielonego jest wymagany, ani jaka jest jego dokładna rola. Wprawdzie wpływ na zdrowie jest związany z tymi dwoma czynnikami (dostępnością i wielkością terenu zielonego), związek ten nadal nie jest jasny (np. czy dotyczy aktywności fizycznej lub kontaktów społecznych). Na podstawie uzyskanych wyników badacze z projektu PHENOTYPE zalecają, aby politycy i urbaniści działali na rzecz obecności terenów zielonych i formułowali wytyczne, zgodnie z którymi tereny te powinny zajmować stopniowo większe obszary. Zespół badawczy sformułował 9 głównych zmiennych, które charakteryzują publiczne tereny zielone pod względem ich atrakcyjności: własność, wielkość i kształt, cechy biologiczne, cechy użytkowe, położenie, utrzymanie, management, postrzeganie przez społeczność, klimat/pogoda oraz utrudnienia. Przeprowadzone badania i ich wyniki pomogą uwzględnić potrzeby zdrowotne mieszkańców w planowaniu przestrzeni i utrzymaniu terenów zielonych oraz promowaniu polityki i praktyk wspomagających.
Słowa kluczowe
Zdrowie, naturalne środowisko na wolnym powietrzu, samopoczucie, PHENOTYPE, tereny zielone, choroby układu krążenia
