Czynniki predysponujące do demencji
Demencja jest niezdolnością do normalnego funkcjonowania z powodu upośledzenia logicznego myślenia i pamięci. Obecnie kumulatywne ryzyko demencji wynosi 20%, lecz w świetle coraz szybszego starzenia społeczeństwa około 50% populacji może w przyszłości doznawać tego zaburzenia. Zespół projektu STAGED pozyskał dane z pięciu długoterminowych badań nad starzeniem — trzech ze Szwedzkiego Rejestru Bliźniąt i dwóch z Ośrodka Badań nad Starzeniem(odnośnik otworzy się w nowym oknie) . Badania ujawniły, że takie czynniki, jak czas i częstotliwość stresujących zdarzeń w życiu, podatność genetyczna i skracanie telomerów mogą przyśpieszyć początek demencji. Jednym z najwcześniejszych objawów demencji jest obniżenie objętości hipokampa, części mózgu związanej z pamięcią i orientacją w przestrzeni. Kluczowym odkryciem był wpływ stresujących zdarzeń w życiu przed 18 rokiem życia na hipokamp. Tymczasem stresujące zdarzenia w późniejszym życiu tylko tymczasowo zwiększały objętość ciała migdałowatego. Ciało migdałowate jest częścią mózgu związaną z emocjami i podatnością na stres. Doświadczenie dwóch lub więcej stresujących zdarzeń w życiu zwiększa ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych. Z kolei takie zdarzenia zwiększają ryzyko wystąpienia demencji w ciągu kolejnych 15 lat — może ona rozwinąć się trzy razy szybciej niż u osób, które nie doświadczyły takiego obciążenia. Telomery są powtarzającymi się sekwencjami nukleotydów na końcach chromosomów. Co ciekawe, analizy wykazały, że osoby z krótszymi telomerami, które doświadczyły dwóch lub więcej stresujących zdarzeń w życiu, były bardziej narażone na utratę pamięci z biegiem czasu. Geny FKBP5 i NR3C2 odgrywają rolę w zaburzeniach nastroju, podatności na stres i utracie zdolności poznawczych. Osoby, które doświadczyły dwóch lub więcej stresujących zdarzeń w życiu a jednocześnie miały polimorfizmy pojedynczego nukleotydu (SNP) w tych genach, były bardziej narażone na utratę pamięci z biegiem czasu. Z kolei osoby, u których występował tylko jeden z tych czynników, nie doświadczały tak znacznej utraty pamięci. Wyniki projektu STAGED dostarczają ważnych danych na temat czynników przyczyniających się do początków demencji. Pracownicy służby zdrowia i prawodawcy mogą skorzystać z tych danych, aby identyfikować osoby z grupy podwyższonego ryzyka i optymalizować ich opiekę kliniczną. Początek demencji będzie mógł dzięki temu zostać opóźniony, objawy złagodzone a jakość życia ulec poprawie.
