Krystaliczne metalopeptydy ziem rzadkich
Naukowcy będący uczestnikami finansowanego ze środków UE projektu "Peptide crystal engineering with lanthanide complexes" (CEREPEP) podjęli próbę stworzenia kompleksów lantanowców zawierających peptydy przy pomocy inżynierii kryształów. Mimo że nie udało się zrealizować tego zamierzenia, dzięki ich wysiłkom uzyskano wiele nowych informacji na temat struktury i funkcji kompleksów lantanowców, takich jak koenzymy i taksany witaminy B12. Taksany to grupa leków przeciwnowotworowych o słabiej rozpuszczalności, do których należą powszechnie stosowany paklitaksel i docetaksel. Trzeba je podawać dożylnie z użyciem kombinacji biologicznie i farmakologicznie aktywnych surfaktantów i etanolu, co powoduje niepożądane efekty uboczne. Projekt CEREPEP przyczynił się do lepszego poznania struktury krystalicznej wodnych i bezwodnych postaci tych substancji, a także sposobu wiązania przez nie wodoru. Oba te aspekty wyjaśniają własności biologiczne i farmakologiczne tych związków. Informacje o strukturze krystalicznej nie były wcześniej dostępne, a ich uzyskanie jest znaczącym osiągnięciem. Udało się także uzyskać bezcenne dane na temat wpływu solwatów na rozpuszczalność taksanów dzięki zastosowaniu nowego podejścia z zakresu inżynierii kryształów. Może ono przydać się przy optymalizacji postaci krystalicznych taksanów przy pomocy mniej toksycznych solwatów. Teobromina to alkaloid występujący naturalnie w kakaowcach i posiadający właściwości lecznicze, między innymi dotyczące łagodzenia kaszlu i wazodilatacji. W strukturze kokryształów teobrominy stwierdzono niezwykłe wzorce wodoru, dzięki czemu możliwe będzie dokładniejsze zbadanie oddziaływań międzycząsteczkowych i budowy materiałów krystalicznych. Przez cały czas realizacji projektu wspierano międzynarodową współpracę badawczą między światem nauki i przemysłu, czego efektem jest stworzenie konkurencyjnej sieci. Inicjatywa CEREPEP przygotowała grunt pod dalsze badania z zakresu inżynierii kryształów, które umożliwią uzyskanie przydatnych, aktywnych biologicznie kompleksów lantanowców i innych metali ziem rzadkich.
Słowa kluczowe
Lantanowce, pierwiastek ziem rzadkich, biochemiczne, obrazowanie, środek kontrastowy, peptyd, inżynieria kryształów, kompleksy lantanowców, taksan, teobromina