Uwaga u trzmieli
W ramach finansowanego przez UE projektu "Visual search and attention in bumblebees" (VSIB2009) badano mechanizmy wyszukiwania wzrokowego i procesów uwagi u tych owadów. Badanie dostarczyło informacji o tym, jak trzmiele podejmują decyzje oraz jakiego minimalnego mechanizmu neuronowego potrzeba, by podobne decyzje podejmować. Naukowcy zbadali, czy trzmiele potrafią widzieć "od razu". Człowiek potrafi podjąć decyzję w reakcji na przedstawiony obraz w ciągu zaledwie 12 ms. Trzmiele potrafiły rozróżnić podstawowe elementy, takie jak kolor, w 25 ms, ale nie umiały poradzić sobie z bardziej złożonymi zadaniami wymagającymi analizy całego obrazu, nawet gdy miały na to 100 ms. Nie rozpoznawały nawet zakamuflowanego żółtego pająka, polującego na nie drapieżnika. Trzmiele potrafiły przełączać się między kilkoma celami, na przykład dwoma kolorami. Ponadto, na efektywność wykonywania zadań wpływała obecność nagród, takich jak sacharoza, a także wydatność szczegółów, na przykład koloru. Ostatecznym testem dla trzmieli było wykonywanie kilku różnych zadań dotyczących wyszukiwania przy jednoczesnym unikaniu drapieżników przy pomocy różnych zmysłów — wzroku i węchu. Naukowcy ustalili, że trzmiele potrafiły wykonać dwa zadania, o ile jedno z nich miało charakter wzrokowy, a drugie węchowy. Nie radziły sobie jednak z dwoma zadaniami wzrokowymi. Omawiane badania dowiodły, że trzmiele wypracowały w drodze ewolucji kilka mechanizmów adaptacyjnych umożliwiających im elastyczne i skuteczne wykonywanie zadań wzrokowych. W tym kontekście, trzmiele mogą posłużyć za doskonały system modelowy do badania mechanizmów uwagi w porównaniu z kręgowcami. W oparciu o stosunkowo nieskomplikowany układ nerwowy tych owadów mogłyby powstać algorytmy dla robotów i komputerów. Prace te mają też duże znaczenie dla rolnictwa, gdyż rośliny o silniejszym zapachu mogą pomagać trzmielom we wzrokowym unikaniu drapieżników. Nie może więc dziwić, że wyniki prac ukazały się w Journal of Experimental Biology, a w przygotowaniu są jeszcze dalsze publikacje. Badania omawiane były też na konferencjach krajowych i międzynarodowych.
