Dostępność partnera i odwrócenie roli płci
Według części naukowców, jedną z najważniejszych postaci doboru naturalnego jest dobór płciowy, polegający na tym, że niektóre osobniki lepiej niż inne radzą sobie w znajdowaniu partnerów. Porównując dobór naturalny z płciowym, Darwin odnotował: "W uproszczeniu, o ile dobór naturalny jest efektem walki o przetrwanie, to dobór płciowy ma swoje źródło w walce o spłodzenie potomstwa". W ramach projektu "Ecological and life-history bases of sexual selection and sex roles in birds" (SEXUAL SELECTION) przyglądano się pewnym bardziej kontrowersyjnym skutkom intensywności doboru płciowego. Naukowcy badali zaburzone proporcje płci u osobników dorosłych (ASR) ptaków przybrzeżnych. Ustalono, że konwencjonalne role płci (np. opieka samic nad potomstwem) występują w przypadku ASR z przewagą samic. Jednakże gdy to samców jest więcej niż samic, następuje odwrócenie roli płci. Samice w okresie godowym muszą ostro konkurować o samców, a samce bardziej troszczą się o potomstwo. Badacze stwierdzili wyższy "wskaźnik rozwodów" u społecznie monogamicznych gatunków ptaków z przewagą samic. Ponadto, u ptaków niewierność — mierzona jako ojcostwo poza parą lęgową — zwiększała się, gdy proporcja płci przechylała się na korzyść samców. Badano też zjawisko anizogamii — różnic w zasobach dotyczących produkcji jaj lub nasienia. Ustalono, że anizogamia nie ma wpływu na podział płci w opiece nad potomstwem. Natomiast zaangażowanie samic w opiekę zmniejszało się wraz ze wzrostem ojcostwa poza gniazdem oraz zwiększało w przypadku ASR z przewagą samców. Przy pomocy modeli teoretycznych badacze dowiedli, że specjalizacja roli płci może stabilizować współpracę rodziców. Świadczyłoby to o promowaniu opieki przez oboje rodziców w ewolucji, nawet tam, gdzie istnieje silny dobór płciowy. Na rolę płci w opiece nad potomstwem wpływa środowisko społeczne, w tym dysproporcja płci. Wcześniej aspekty te nie były badane, a projekt SEXUAL SELECTION powinien przyczynić się do pobudzenia dalszych badań nad tym zagadnieniem. W bardziej ogólnym ujęciu, wyniki omawiany prac mają istotne znaczenie dla badań nad ewolucją podziału ról w opiece nad potomstwem.
Słowa kluczowe
Rola płci, odwrócenie, dobór płciowy, ewolucja, proporcje płci u dorosłych, niewierność, ojcostwo, anizogamia, opieka przez oboje rodziców
