Narzędzia do identyfikowania dla najnowocześniejszej akwakultury
Kluczem do zaspokojenia rosnącego globalnego popytu na ryby jest stworzenie zrównoważonej akwakultury. Aby stworzyć w Europie zdrową i dobrze prosperującą branżę, naukowcy muszą lepiej zrozumieć wpływ ucieczek ryb hodowlanych na dzikie stada. „Hodowane ryby, które uciekły, są mniej sprawne niż dzikie łososie, mają niższą zdolność przeżycia na wolności.” - wyjaśnia koordynator projektu AQUATRACE, prof. Einar Eg Nielsen z Duńskiego Uniwersytetu Technicznego. „Krzyżowanie się łososia hodowlanego i dzikiego zmniejsza sprawność populacji dzikich ryb i zwiększa ryzyko ich wyginięcia.” Lepsze zarządzanie akwakulturą Finansowany przez UE projekt AQUATRACE ma na celu opracowanie niezawodnych i opłacalnych narzędzi molekularnych, umożliwiających identyfikację genetycznego pochodzenia zarówno dzikich, jak i hodowlanych ryb; wykrywanie krzyżówek; i ocenę przepływu genów między stadami hodowlanymi i dzikimi. „Chcemy zbadać potencjał genetyczny osobników, które - uciekłszy z akwakultury - wprowadziły do środowiska geny wcześniej przystosowane do warunków hodowli.” - mówi Nielsen. „Opracowane przez nas narzędzia genetyczne w znacznym stopniu przyczyniają się do rozwoju dostępnych technik i zasobów genetycznego zarządzania akwakulturą.” Przeprowadzone prace dotyczyły trzech morskich gatunków o znaczeniu gospodarczym: europejskiego okonia morskiego, złotego leszcza morskiego i turbota. Z ponad 50 lokalizacji geograficznych zebrano ponad 2500 próbek porównawczych. Następnie skonstruowano i zsekwencjonowano referencyjne sekwencje i próbne biblioteki genetyczne. Na tej podstawie powstała obszerna, przestrzennie sprecyzowana baza danych zawierająca informacje genetyczne dotyczące zarówno ryb dzikich, jak i hodowlanych - będzie ona podstawą dalszych badań i zarządzania oraz wsparciem dla branży. „Efektem końcowym jest nowy rodzaj systemu identyfikowalności ryb morskich w akwakulturze, który dzięki swojej elastyczności może dać odpowiedź na wiele pytań, a dzięki swej wiarygodności może być kopiowany w całej Europie.” - mówi Nielsen. „Jest tak solidny, że dostarcza wysokiej jakości dane i na tyle opłacalny, że dostęp do niego mają zarówno firmy z branży, jak i organy kontroli rybołówstwa.” Ocena ryzyka W ramach projektu naukowcy starali się również ocenić i uwzględnić potencjalne zagrożenia związane z akwakulturą. Jak zauważa Nielsen, ucieczka ryb hodowlanych z akwakultury może mieć niekorzystny wpływ na pulę genową ryb. „Przeprowadzone badania pozwoliły stwierdzić, że nawet jeśli niewielka część zmienności genetycznej u ryb pochodzi od ryb hodowlanych, badane cechy (okres tarła, wzrost i dojrzewanie) różnią się od cech występujących u genetycznie czystych, dzikich okazów.” - mówi. „Ponadto udało nam się zlokalizować niektóre regiony genetyczne odpowiedzialne za te różnice cech.” Rozwój innowacyjnych molekularnych narzędzi genetycznych jest obecnie w zaawansowanym stadium i może być wykorzystywany przez branżę akwakultury do celów hodowli i zarządzania stadem. Zespół AQUATRACE opracował białą księgę oceny ryzyka, w której podsumowano główne spostrzeżenia wynikające z projektu, a także ich wpływ na zarządzanie. Dokument zawiera szereg konkretnych zaleceń i wskazówek pomocnych w procesie podejmowania decyzji. „Odpowiednio wcielone, te narzędzia, spostrzeżenia i zalecenia mogą być wykorzystywane przez podmioty z branży do zapewnienia zrównoważonego rozwoju, wydajności i dobrobytu w całym sektorze.” - mówi Nielsen. Zakończony w październiku 2016 roku projekt AQUATRACE wniósł cenny wkład w rozwój konkurencyjnej europejskiej akwakultury opartej na zaawansowanych technologiach. Partnerzy projektu nadal aktywnie współpracują z podmiotami z branży i Komisją Europejską w celu jak najlepszego potencjalnego wykorzystania wiedzy i narzędzi będących efektem przeprowadzonych badań.
Słowa kluczowe
AQUATRACE, łosoś, akwakultura, genetyczny, krzyżowanie, zrównoważony rozwój, genetyczny
