Motywacja do ochrony bioróżnorodności
Od dawna wiadomo, że przyroda i bioróżnorodność to wartości mające duże znaczenie dla społeczeństw. A jednak ta świadomość nie idzie w parze z odwracaniem obserwowanego współcześnie trendu ciągłego spadku bioróżnorodności. Aby naprawić tę sytuację, powołano projekt finansowany ze środków UE do oceny czynników, które w istocie skłaniają przedstawicieli administracji, społeczeństwa obywatelskiego i biznesu do podejmowania działań ukierunkowanych na ochronę przyrody. Celem projektu BIOMOT (Motivational strength of ecosystem services and alternative ways to express the value of biodiversity) było stworzenie teorii działania ukierunkowanego na ochronę przyrody, w oparciu o którą można by pomóc społeczeństwom w bardziej skutecznym działaniu na rzecz zamknięcia "luki implementacyjnej" polityk dotyczących bioróżnorodności na każdym szczeblu. Uczestnicy projektu ponownie ocenili aktualnie obowiązujące polityki pod kątem stopnia, w jakim koncentrują się one na wartościach ekonomicznych bioróżnorodności, uwydatniając wiele słabych punktów. Co ważniejsze, okazało się, że wartości ekonomiczne niosły niewielki ładunek motywacyjny, zdolny nakłonić ludzi do podejmowania rzeczywistych działań na rzecz ochrony przyrody i bioróżnorodności. Waga wartości moralnych ("wrodzonych") przyrody okazała się nieco większa, choć i tak mało przekonująca. Następnie badano, jakie czynniki de facto umacniają u przedstawicieli administracji i społeczeństw postawy proaktywne w tym zakresie. Uczestnicy projektu zbadali ponad 30 proaktywnych projektów dotyczących bioróżnorodności oraz przeprowadzili rozmowy z ponad 100 osób zaangażowanych w działania na rzecz bioróżnorodności w całej Europie. Ustalono, że w znacznie większym stopniu niż wartości ekonomiczne czy moralne, poznawanie przyrody i więź z naturą są głównymi czynnikami motywującymi do podejmowania działań ukierunkowanych na ochronę przyrody. Co najistotniejsze, takie działania podejmują te osoby, które czują silny związek z naturą będący elementem pełnego i satysfakcjonującego życia. W filozofii klasycznej taka postawa nosiła nazwę eudajmonii. Działania administracji państwowej dotyczące bioróżnorodności należy budować na bazie racjonalności. Jednak prawdziwy postęp będzie możliwy dopiero wówczas, gdy tchniemy energię w przedstawicieli administracji państwowej, biznesu i społeczeństwa obywatelskiego do podejmowania działań ukierunkowanych na ochronę przyrody. Co to dokładnie oznacza oraz jak tę wiedzę wykorzystać zostało omówione w dwóch broszurach udostępnionych szerokiej publiczności, wydanych w ramach projektu BIOMOT. Zatytułowano je "Teoria działań ukierunkowanych na ochronę przyrody" ("A theory of committed action for nature") oraz "Umacnianie działań ukierunkowanych na ochronę przyrody" ("Fostering committed action for nature"). Są one dostępne na stronie internetowej projektu.
Słowa kluczowe
Bioróżnorodność, krajowe struktury administracyjne, działania ukierunkowane, BIOMOT, walory przyrodnicze, ocena ekonomiczna