Nowatorskie postaci leków przeciwko HIV
W ciągu ostatnich lat opracowano szereg ARV do zwalczania HIV-1. Coraz więcej danych wskazuje, że często maksymalną skuteczność osiąga się łącząc dwa lub więcej leków. Jednakże tworzenie leków zawierających kilka ARV jest problematyczne z powodu niezgodności. W związku z tym ustanowiono finansowany przez UE projekt MOTIF (Microbicide optimization through innovative formulation for vaginal and rectal delivery), aby opracować lek zawierający więcej niż jedną substancję ARV o optymalnym rozmieszczeniu w tkankach, jednocześnie przezwyciężając problem niezgodności. Aby lek był skuteczny, musi dobrze przenikać przez nabłonek i docelowe limfocyty T pod błonami śluzowymi, będące pierwszym miejscem ataku wirusa HIV-1. Zespół projektu badał rolę transporterów leku w dystrybucji ARV w błonach śluzowych i możliwości modyfikowania postaci leku w celu maksymalizacji wychwytu leków. Wyprodukowano leki o dwóch różnych postaciach na bazie rozpuszczalnych filmów i kulek z celulozy mikrokrystalicznej, które umożliwiały łączenie dwóch leków przeciw wirusowi HIV w jednym nośniku. Badacze oceniali rozpuszczalność i stabilność obu uzyskanych preparatów, jak również ich zdolność uwalniania leku in vivo. Oba preparaty były dobrze tolerowane przez króliki, u których zachodzi ekspresja transporterów leków na podobnych poziomach, jak u człowieka i naczelnych niebędących ludźmi. Naukowcy badali skuteczność ARV w dwóch postaciach na eksplantach tkanek człowieka i oceniali działanie leków, korzystając z panelu markerów immunologicznych, w tym cytokin i chemokin. Badania dyfuzji testowanych w projekcie leków przez komórki nabłonka wskazały, że zachodzi bierna dyfuzja. W niektórych przypadkach podanie inhibitorów niektórych transporterów wypływu (P-glikoproteina, MRP-2) okazało się niezbędne do maksymalizacji przepuszczalności tkanki. Podsumowując, strategia stosowania leków w postaci MOTIF otworzy nowe możliwości łączenia fizykochemicznie niezgodnych ARV w leczeniu zakażeń HIV. Ponadto lepsza wiedza o mechanizmach rozprzestrzeniania się leków w tkankach z pewnością ułatwi projektowanie i dawkowanie przyszłych leków do zwalczania drobnoustrojów.
Słowa kluczowe
Postać leku, HIV, leki przeciwretrowirusowe, MOTIF, kulki celulozowe
