Skład tkanki ludzkiej i jego związek z otoczeniem
Identyfikowanie miejsca pochodzenia i wzorców przemieszczania się ludzi i zwierząt ma duże znaczenie w wielu dziedzinach, między innymi w ekologii i medycynie sądowej. Bardzo przydatna w tym zakresie okazała się metoda analizowania zawartości izotopów w zębach, włosach, kościach i narządach wewnętrznych. Skład izotopowy tkanek jest uzależniony od diety i często skorelowany ze składem izotopowym miejsca pochodzenia, na przykład składem wody pitnej lub gleby. Ogromny potencjał analiz wieloizotopowych pozostawał jednak dotąd w znacznej mierze niewykorzystany. Wysiłki naukowców pracujących w ramach finansowanego ze środków UE projektu "Identification by isotopes of human provenancing" (IDIS) pozwoliły zastosować tę metodę w praktyce. Gdy opracowane techniki zostały pomyślnie sprawdzone na próbkach tkanek znanego pochodzenia pobranych od ochotników, holenderscy policjanci z regionu Amsterdam-Amstelland poprosili badaczy o zastosowanie techniki izotopowej do niewyjaśnionych spraw kryminalnych w celu określenia miejsca pochodzenia niezidentyfikowanych osób. W trakcie badań izotopowych jedna ze spraw została rozwiązana metodami konwencjonalnymi. Badacze wykorzystali tę okazję do ponownego sprawdzenia swoich metod, tym razem porównując próbki pobrane ze zwłok znalezionych w okolicach Amsterdamu, należących do osoby o ustalonej już przez policję tożsamości. Region pochodzenia wynikający z badań izotopowych był zgodny z faktycznym miejscem pochodzenia, co stanowiło potwierdzenie poprawności techniki wieloizotopowej. Oczekuje się, że nowa technika pomoże rozwiązać również niektóre z pozostałych 11 niewyjaśnionych spraw. Wyniki izotopowe dotyczące kilku spraw były opisywane w mediach holenderskich. Metodę wieloizotopową z powodzeniem zastosowano w kilku śledztwach prowadzonych przez holenderską policję. Szczególnie doniosłym sukcesem był przypadek wykorzystania analizy izotopowej w połączeniu z analizami DNA w celu zidentyfikowania matki, która porzuciła dwoje dzieci w ciągu trzech lat. Metoda okazała się skuteczna również w badaniach dotyczących zwierząt. Użyto jej między innymi do wykazania, że wilk zastrzelony w Holandii nie pochodził w rzeczywistości z Holandii, ale z Europy Wschodniej. Obecność wilka zrodziła pytanie, czy na terenie Holandii istnieją populacje tych zwierząt. Naukowcy z projektu IDIS prezentują postępy swoich prac w całej Holandii na zamkniętych spotkaniach z policją i prokuratorami oraz na publicznych odczytach i warsztatach. Metoda wieloizotopowa powinna stanowić cenne nowe narzędzie dla specjalistów medycyny sądowej z całego świata, pomagając im w rozwiązywaniu trwających i przeszłych spraw. Ma ona też ogromny potencjał różnorodnych zastosowań w ekologii i archeologii.
Słowa kluczowe
Izotopy, wieloizotopowa, medycyna sądowa, skład tkanek, określanie pochodzenia ludzi
