Ocena wpływu socjoekonomicznego infrastruktur badawczych W ramach badań unijnych przeprowadzono analizę wpływu infrastruktur badawczych w Europie. Opracowano nową metodologię oceny wpływu infrastruktur badawczych, ich roli w wytwarzaniu wiedzy i formowaniu sieci współpracy naukowej, ich potencjału badawczego i ich znaczenia dla rozwoju regionalnego. Technologie przemysłowe © Thinkstock Budowanie Europejskiej Przestrzeni Badawczej (EPB) wymaga znacznych inwestycji w duże infrastruktury badawcze. Do efektywnego inwestowania konieczna jest dogłębna ocena globalnego wpływu takich struktur. Finansowany ze środków UE projekt "Evaluation of Research Infrastructures in Open innovation and research systems" (EVARIO) zajął się opracowaniem odpowiednich metod oceniania infrastruktur badawczych. Osiągnięcie głównego celu miało być możliwe dzięki zaadaptowaniu do potrzeb infrastruktur badawczych metody oceny ekonomicznej opracowanej na Uniwersytecie w Strasburgu (BETA). Procesowi adaptacji miały towarzyszyć analizy przypadków ewolucji wybranych infrastruktur badawczych i powiązanych z nimi organizacji badawczych. Przeprowadzono też cztery uzupełniające analizy tematyczne dotyczące mechanizmów generowania wiedzy i współdziałania w infrastrukturach badawczych. W toku prac projektu EVARIO, które trwały od początku 2011 r. do października 2013 r., sformułowano wytyczne programowe zmierzające do optymalizacji wykorzystania zasobów. Prace rozpoczęto od przeglądu piśmiennictwa w zakresie oceniania wpływu infrastruktur badawczych. Następnie badacze zdefiniowali potrzeby i wyzwania nowego podejścia. Na podstawie wyników projektu EVARIO zaprojektowano nową, całościową metodę oceny wpływu. Metoda obejmuje konstrukcję umożliwiającą wyznaczanie czterech typów wpływu infrastruktur badawczych w przypadku operatorów, użytkowników i dostawców. W ramach metody zdefiniowano też architekturę potencjalnych wskaźników i mierników oraz protokół wykonywania analiz przypadków infrastruktur badawczych na podstawie rozmów. Aby przetestować podejście i metodę oceny z projektu EVARIO, badacze przeprowadzili dziewięć analiz przypadku dotyczących infrastruktur badawczych z dziedziny BMS, wykorzystując dane z 76 rozmów. Cztery analizy szczegółowe przeprowadzono zgodnie z protokołem, a pięć posłużyło do uzupełnienia konkretnych obszarów. Z uzyskanych wyników badacze wyciągnęli szereg wniosków i określili implikacje programowe. Cztery dodatkowe analizy tematyczne przyniosły obiecujące wyniki w dziedzinie dynamiki wytwarzania wiedzy i mechanizmów zwiększania potencjału badawczego społeczności naukowej przez dużą infrastrukturę badawczą. Przeprowadzone badania pokazały rolę infrastruktur badawczych jako katalizatorów współpracy badawczej oraz wpływ takich infrastruktur na rozwój regionalny. Projekt EVARIO przedłożył Komisji Europejskiej kilka rekomendacji politycznych związanych z programem Horyzont 2020. Propozycje dotyczą ulepszania metod oceny wpływu infrastruktur badawczych oraz możliwości optymalizacji tego wpływu na poziomie UE. Prace projektu EVARIO pozwoliły opracować nowe metody oceny wpływu inwestowania w infrastruktury badawcze oraz określania roli takich infrastruktur w generowaniu nowej wiedzy. Słowa kluczowe Infrastruktura badawcza, tworzenie wiedzy, społeczność naukowa, rozwój regionalny, innowacje i badania, ocena wpływu
