Samonaprawiające się plastiki
Elastomery to rodzina elastycznych i sprężystych tworzyw sztucznych. Niektóre elastomery mają zdolność samonaprawy bez interwencji zewnętrznej, a ich zastosowanie w uszczelnieniach, amortyzatorach i tłumikach drgań pozwoliłoby ograniczyć nakłady prac na konserwację dróg i mostów. W ramach finansowanego ze środków UE projektu SHINE (Self healing innovative elastomers for dynamic seals, damping and noise reduction) opracowano i zweryfikowano nowe, samonaprawiające się elastomery do takich zastosowań. Pierwsze etapy prac dotyczyły uzyskania niewzmacnianych, samonaprawiających się elastomerów o ulepszonych własnościach mechanicznych. Aby uzyskać pożądaną kombinację właściwości, badacze wybierali i łączyli różne materiały i strategie naprawcze. Skoncentrowano się na interakcjach między trzema wybranymi typami chemicznych mechanizmów samonaprawy. Następnie badacze opracowali nowego typu kompozytowy elastomer samonaprawiający się, stosując kontrolowane reakcje między polimerami, powierzchniami nanowypełniaczy i włóknami. Na tym etapie prac powstało 18 wstępnych receptur elastomerów, które poddano ocenie zdolności do samonaprawy z wykorzystaniem nowych technik również opracowanych w toku projektu SHINE. Badania pozwoliły lepiej poznać potencjał wykorzystywania elastomerów w zastosowaniach docelowych. Pięć prototypowych polimerów przeszło do fazy produkcji na większą skalę, z czego trzy pomyślnie zastosowano między innymi w mieszankach asfaltowych, systemach mat kolejowych, sztywnych podporach torowisk i uszczelnieniach łożysk. Pomimo obiecujących wyników żaden z opracowanych elastomerów nie spełniał jednak dokładnie wszystkich wymagań dla zastosowań docelowych. Nowe metody analityczne i związki opracowane w toku projektu SHINE wspomogą tworzenie samonaprawiających się elastomerów do zastosowań transportowych w przyszłości.
Słowa kluczowe
Samonaprawiające się, transport, elastomer, SHINE, samonaprawa
