Starzenie powiązane z mitochondriami
Istnieje wiele teorii starzenia, które dotyczą mitochondrium. Reaktywne formy tlenu (ROS) produkowane przez organelle powodują niszczenie tkanek i prawdopodobnie również DNA mitochondrialnego (mtDNA), które nie może ulec naprawie jak jego odpowiednik w jądrze. Teoria rozrusznika błonowego głosi, że zniszczenie mitochondrialnych lipidów błonowych przez ROS prowadzi do reakcji łańcuchowej i rozprzestrzeniania uszkodzeń spowodowanych przez rodniki tlenowe. Gatunki z lepszą proporcją nienasyconych tłuszczy w błonie mitochondrialnej mają szybszy metabolizm i w związku z tym lepszą ochronę przed stresem oksydacyjnym. Finansowany przez UE projekt "Oxidation, lipids, DNA and mitochondria" (OLDMITO) zbadał słuszność tych teorii, używając danio pręgowanego (Danio rerio), krótko żyjącej ryby, oraz błotniarki stawowej (Oncorhynchus mykiss), która żyje do siedmiu lat i w związku z tym uznawana jest za długowieczną. Badacze sprawdzili zawartość lipidów w błonie mitochondrialnej i zniszczenia mtDNA jako możliwe regulatory starzenia i dobrostanu. Wyniki projektu OLDMITO pokazały, że zmiany w składzie fosfolipidowym mitochondriów mogą być związane ze starzeniem, w szczególności dotyczy to kardiolipiny i sfingomieliny. Te fosfolipidy mogą powodować zaburzenia mitochondriów, a ich ilość zwiększa się podczas apoptozy w wyniku stresu oksydacyjnego. Co więcej, fosfolipidy stają się bardziej nienasycone i poziom stresu oksydacyjnego zwiększa się zgodnie z teorią rozrusznika błonowego. Skład diety również ma widoczny wpływ na skład kwasów tłuszczowych w fosfolipidach, który z kolei ma znaczący wpływ na ekspresję genetyczną mtDNA. Te efekty różniły się w zależności od wieku ryb i wskazywały na możliwy wpływ składu lipidowego diety na funkcje mitochondriów. W recenzowanych czasopismach naukowych opublikowano sześć artykułów bazujących na badaniach projektu OLDMITO. Dane uzyskane w projekcie wspomogą stworzenie modelu starzenia kręgowców. Zastosowania tego badania mogą również obejmować ulepszenia w wydajności hodowli ryb.
Słowa kluczowe
Starzenie, mitochondria, stres oksydacyjny, fosfolipid, zawartość lipidów w diecie
