Jak rozprzestrzeniają się gatunki inwazyjne
Norka amerykańska (Neovision vision) została wykorzystana jako przedmiot studium przypadku w ramach finansowanego ze środków UE projektu "Spatial population dynamics of invasive non-native species (re)invasions at low density" (DEPENSATION) w celu zbadania takich jak koncepcji, jak procesy kompensacyjne i zasada Alleego. Wśród innych badanych procesów znalazło się rozprzestrzenianie gatunków inwazyjnych z miejsca narodzin do miejsca rozmnażania oraz interakcje między wieloma różnymi gatunkami, związane między innymi z dostępnością zdobyczy. Procesy kompensacyjne poprawiają przystosowanie osobników przy niskiej gęstości populacji, kiedy zasoby są obwicie dostępne. Zasada Alleego mówi o zmniejszeniu przystosowania osobników przy małej gęstości populacji. Koncepcje te wykorzystywane są do określania rozprzestrzenienia populacji gatunków inwazyjnych, ale jak dotąd nie były uwzględniane w scenariuszach dotyczących praktycznego zarządzania. Celem projektu było poznanie zależności między rozprzestrzenianiem się populacji norki amerykańskiej a tempem rekolonizacji następującej po przetrzebieniu, a także dostępnością różnych rodzajów zdobyczy. Informacje te wprowadzono do szeregu modeli demograficznych opartych na danych dotyczących obecności/braku obecności, struktury wiekowej, łączenia się w pary i wzorców rozprzestrzeniania się. Modele te posłużyły do sprawdzenia hipotez dotyczących roli kompensacji i zasady Alleego w rozprzestrzenianiu się przetrzebionych populacji norki. Wyniki wskazują, że norki rozprzestrzeniają się w średnim tempie 50-60 km, co oznacza, że są w stanie ponownie zajmować opuszczone wcześniej obszary i że potrzebne są działania kontrolne o większej skali. Informacje te umożliwiły przewidzenie wzorców osiedlania się i ponownej inwazji norek oraz przydatności siedlisk. Projekt był elementem działań ochronnych prowadzonych z udziałem praktyków, ekologów i prawodawców i mających na celu pozbycie się norek amerykańskich z dużego obszaru w północno-wschodniej Szkocji. W projekcie DEPENSATION wykorzystano dane pochodzące z pierwotnego programu zwalczania norek, aby zbadać rolę zasady Allego, kompensacji i rozprzestrzeniania się w rekolonizacji dokonywanej przez norki. Prace prowadzone w ramach inicjatywy DEPENSATION wniosły także wkład w realizację projektu MINKAPP(odnośnik otworzy się w nowym oknie), prowadzonego przez ekologów, socjologów i informatyków. Celem tego projektu było poznanie oraz wpłyniecie na zachowania wolontariuszy biorących udział w działaniach z zakresu ochrony przyrody i wykorzystanie ich w badaniu gatunków inwazyjnych. Owocem projektu DEPENSATION jest pełniejsza wiedza na temat zagrożenia ze strony gatunków inwazyjnych i skuteczniejsze ich zwalczanie, a wyniki przeprowadzonych prac będą mogły zostać wykorzystane w przyszłych badaniach stosowanych.
