Odbudowa europejskiego przemysłu produkcji ostryg
Ostryga jadalna (Ostrea edulis) jest gatunkiem europejskim i tradycyjnym składnikiem pożywienia ludzkiego. Po nadmiernym poławianiu na początku XX wieku jej populacja uległa załamaniu i nigdy się nie odbudowała ze względu na późniejsze zakażenia pasożytnicze oraz brak skuteczności w ich zwalczaniu. Produkcja ostryg utrzymuje się na niskim poziomie, co przekłada się na pogorszenie sytuacji ekonomicznej europejskich wytwórców. Priorytetem dla branży stało się wyhodowanie odpornej na choroby odmiany ostrygi, która umożliwi odbudowanie populacji. Finansowany ze środków UE projekt OYSTERECOVER (Establishing the scientific bases and technical procedures and standards to recover the European flat oyster production through strategies to tackle the main constraint, bonamiosis) miał na celu stworzenie podstaw naukowych niezbędnych do realizacji tego priorytetowego zadania. Badanie dotyczyło cyklu życia i ekologii Bonamia ostreae oraz miało na celu zidentyfikowanie markerów fenotypowych i genetycznych odporności ostryg, co przyspieszyłoby tworzenie odpowiednich programów hodowli genetycznej. Prace konsorcjum złożonego z 15 uczestników przewidziano na 42 miesiące i zakończyły się one w październiku 2013 r. W pierwszej kolejności opracowano kilka nowych metod diagnostyki zakażenia pasożytem Bonamia. Przetestowane w trzech laboratoriach techniki mikroskopowe i molekularne zostały zalecone do ogólnego stosowania zgodnie ze zbiorem protokołów. Uczestnicy projektu OYSTERECOVER zbadali cykl życia pasożyta. Prace w tym obszarze koncentrowały się na początkowej progresji zakażenia B. ostreae, metodach przenoszenia infekcji oraz potencjalnych alternatywnych nosicielach. Ich efektem było przygotowanie trzech zaleceń dotyczących postępowania w przypadku infekcji. Po pierwsze, konieczne jest zachowanie daleko posuniętej ostrożności, aby uniknąć potencjalnego zakażenia obszarów niezainfekowanych przez zainfekowane. Po drugie, należy filtrować wodę morską pompowaną do wylęgarni. Po trzecie, trzeba stosować odpowiednie metody wczesnego wykrywania utajonych infekcji w nowych dostawach ostryg. Analiza transkryptomu hemocytów (komórek odpowiedzialnych za neutralizację bonamiozy) ostryg, a także analiza genetyczna populacji ostryg umożliwiły zidentyfikowanie dwóch genów mogących być markerami odporności. Badacze opracowali narzędzie oparte na systemie informacji geograficznej, które pomaga w skutecznym zarządzaniu sztucznymi, jak i naturalnymi ławicami ostrygowymi. Analiza genetyczna populacji ostryg żyjących u europejskich wybrzeży Atlantyku wskazała na istnienie trzech genetycznie odmiennych grup. To zróżnicowanie genetyczne należy uwzględnić przy realizacji programów odbudowy populacji i selektywnej hodowli ostryg. Zespół badał następnie możliwości efektywnego wykorzystania zbieraków larw i opracował dodatkowe zalecenia dla branży w tym zakresie. Najważniejszym osiągnięciem projektu jest zidentyfikowanie markerów genetycznych i fenotypowych odporności na bonamiozę. W ramach inicjatywy OYSTERECOVER określono kilka czynników biologicznych wpływających na zakażenie pasożytnicze komercyjnych populacji ostryg. Prace te stanowią pierwszy krok w kierunku powstania programów hodowlanych, których efektem powinno być stworzenie odpornych na chorobę odmian.
Słowa kluczowe
Ostryga, pasożyty, infekcja, hodowla genetyczna, Bonamia
