Ocena wpływu organizmów modyfikowanych genetycznie
Pomimo ogólnie dość ostrożnego podejścia Europejczyków do organizmów modyfikowanych genetycznie (GMO), kontrolowanie i regulowanie tego sektora staje się coraz trudniejsze. Organizmy modyfikowane genetycznie są już powszechnie stosowane w niektórych branżach, a ponieważ Europa polega na imporcie modyfikowanych genetycznie produktów rolnych, musi szybko podjąć decyzje w sprawie nowych rodzajów organizmów będących obecnie w fazie rozwoju. Europa potrzebuje sposobu oceny potencjalnego wpływu organizmów modyfikowanych genetycznie — pozytywnego, negatywnego lub neutralnego. Finansowany ze środków UE projekt PRESTO GMO ERA-NET (Preparatory steps towards a GMO research ERA-Net) zapewnił wymagane informacje. W ramach przedsięwzięcia stworzono mapę kroków wymaganych do utworzenia sieci ERA-NET w celu koordynacji ponadnarodowych badań w zakresie organizmów modyfikowanych genetycznie i ich wpływu. Obszary badań obejmowały wpływ na zdrowie ludzi i zwierząt, na środowisko, a także na kwestie technologiczno-gospodarcze i społeczne. Zespół porównał różne zagrożenia i korzyści, a także przygotował program badań dla sieci ERA-NET. Prace obejmowały podsumowanie badań na poziomie krajowym, unijnym i międzynarodowym. Konsorcjum oceniło zmiany dotyczące organizmów modyfikowanych genetycznie, które zostaną wprowadzone w regulacjach w ciągu kolejnych 10 lat. Inne aspekty obejmowały identyfikację i ustalanie priorytetów w zakresie luk i potrzeb badawczych na podstawie opinii zainteresowanych stron. W tym celu zespół projektu wykorzystał badanie metodą delficką oraz model analizy decyzji. Zespół przygotował również strategiczny plan wdrożenia sieci ERA-NET. Wyniki oparto na różnych formach dowodów, doświadczeniach innych sieci ERA-NET oraz projektach dotyczących organizmów modyfikowanych genetycznie finansowanych ze środków krajowych. Naukowcy zalecali skupienie się na organizmach modyfikowanych genetycznie uwalnianych do środowiska w sposób zamierzony i/lub stosowanych do celów spożycia przez ludzi lub zwierzęta. Zespół zaproponował również, aby sieć ERA-NET uwzględniała opinie szerszej grupy zainteresowanych stron. Wzmocniłoby to poczucie własności zainteresowanych stron, a w konsekwencji prowadziłoby do udziału różnych środowisk naukowych w przyszłych zaproszeniach, zacieśnienia współpracy i zwiększenia odpowiedzialności w zakresie wyników badań. Prace prowadzone w ramach projektu PRESTO GMO ERA-NET pomogły w usprawnieniu współpracy w zakresie badań nad organizmami modyfikowanymi genetycznie w UE. Wyniki pomogą przyszłej sieci ERA-NET w naukowej ocenie określonych zagrożeń i korzyści związanych ze stosowaniem organizmów modyfikowanych genetycznie.
Słowa kluczowe
GMO, ERA-NET, organizmy modyfikowane genetycznie, PRESTO GMO ERA-NET, badania nad organizmami modyfikowanymi genetycznie, zaangażowanie zainteresowanych stron, program badań