Budowanie wiedzy eksperckiej z dziedziny biologii chemicznej
Biologia chemiczna pozwala uzyskać wartościową wiedzę ilościową o układach biologicznych, biologii strukturalnej i technologii rekombinacji DNA. Aby ułatwić transfer niezbędnych umiejętności z tej dziedziny, 8 europejskich grup badawczych połączyło siły pod egidą projektu PHOSCHEMREC (Recognition and cleavage of biological phosphates – Molecular recognition, mechanism and biomedical applications). Sieć szkoleniowa PHOSCHEMREC umożliwia młodym naukowcom zyskanie praktycznego doświadczenia badawczego oraz formalnego szkolenia w dziedzinie biologii chemicznej i stosowania metod biofizyki, biochemii i syntezy organicznej. Poruszana tematyka obejmuje tworzenie leków, umiejętności komputerowe, rozpoznanie molekularne oraz techniki pracy z kwasami nukleinowymi, np. RNA. Oprócz głównych zagadnień technicznych poruszano również tematykę rozwijania przedsiębiorczości, ochrony własności intelektualnej i pozyskiwania grantów. Transfer grupy fosforowej jest niezwykle istotnym procesem biologicznym. Głównym zagadnieniem niniejszego projektu było nakreślenie roli tego procesu w mechanizmach regulacji biologicznej, od działania enzymów i ich modeli, poprzez regulację transkrypcji, po technologie terapii genowej. Uczestnicy projektu osiągnęli pełen sukces. Wyniki dostarczyły nowej wiedzy na temat mechanizmów transferu grupy fosforowej i umożliwiły praktyczne posługiwanie się pewnymi istotnymi biologicznie enzymami. Oprócz syntezy chemicznej o określonych cechach rozpoznania molekularnego badacze opracowali również łatwe w użyciu, ultra-wysokoprzepustowe układy do badań przesiewowych enzymów z bibliotek metagenomicznych i przygotowanych przez człowieka. Skonstruowano układy dostarczania leków, umożliwiające podawanie związków przyłączających lub odcinających fosforany do komórki. Układy te mogą okazać się bardzo użyteczne w medycynie. Wymiana młodych naukowców między grupami badawczymi pozwoliła nawiązać ścisłą współpracę, która zaowocowała nowymi kierunkami badań. Niektóre projekty prowadzone przez badaczy z tej sieci współpracy były tak udane, że umożliwiły utworzenie spółki typu spin-off. Działania projektu PHOSCHEMREC będą miały pozytywny wpływ, długofalowy na badania naukowe i gospodarkę w Europie dzięki przeszkoleniu naukowców w interdyscyplinarnej dziedzinie, jaką jest biologia chemiczna. Przełomowe odkrycia na tym polu znacząco poprawią zdrowie publiczne dzięki opracowaniu innowacyjnych czynników teranostycznych i rozwojowi medycyny spersonalizowanej.
Słowa kluczowe
Biologia chemiczna, biologia komórki, fosforany biogenne, rozpoznanie molekularne, biomedycyna
