UE standaryzuje testy dotyczące ryzyka nanomateriałów
Nanomateriały są znane już od wielu lat i stosuje się je coraz powszechniej w wielu sektorach, od elektroniki użytkowej po biomedycynę i energetykę. Pomimo ich wyjątkowych właściwości w porównaniu z większymi odpowiednikami, długoterminowy wpływ nanomateriałów na zdrowie ludzkie i środowisko naturalne pozostaje słabo poznany. W wątpliwość poddawane są też systemy pomiarowe i testowe aktualnie stosowane do badań toksyczności nanocząstek. Dzięki dofinansowaniu ze środków UE, ambitny projekt NANOVALID(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (Development of reference methods for hazard identification, risk assessment and LCA of engineered nanomaterials) przybliżył nas w sposób istotny do poprawy tej sytuacji. Partnerzy projektu przeprowadzili kompleksowe badania porównujące procedury dotyczące pomiarów, dyspersji, znakowania i testowania stosowane przez różne laboratoria w celu badania zależnych od rozmiaru właściwości lub wpływu ENM na organizmy, w tym organizm człowieka. Owocem tych badań porównawczych jest szereg zwalidowanych protokołów pomiarowych i testowych o wysokiej niezawodności, powtarzalności i dokładności, które umożliwiły określenie nowych standardowych procedur operacyjnych (SOP). Aby dodatkowo zwiększyć skuteczność, możliwości zastosowania i niezawodność metod testowych, zespół udostępnił opracowane SOPy, w tym SOPy dotyczące hodowli komórek i syntezy testowanych materiałów, innym pokrewnym projektom europejskim. W oparciu o zwalidowane metody opracowano także metody wzorcowe i certyfikowane materiały. Opracowano nowe modele narażenia i urządzenia doświadczalne, służące do symulacji i generowania rzeczywistych stężeń substancji. Dokładniej mówiąc, badacze opracowali nowe nanourządzenie do pobierania próbek z gorącego gazu oraz urządzenie do badania narażenia w czasie rzeczywistym, łączące testy fizyczne i biologiczne na cząstkach obecnych w powietrzu. Projekt NANOVALID wniósł też nieoceniony wkład w normalizację istniejących procedur testowych, mających na celu dokładne przewidywanie ryzyka ze strony ENM podczas produkcji, użytkowania i likwidacji, dzięki przedstawieniu nowych propozycji tematów prac (NWIP) w zakresie nowych lub już istniejących norm CEN/TC 352 i ISO/TC 229. Ponadto opracowane i zwalidowane protokoły powinny pomóc naukowcom i inżynierom zajmującym się materiałami na uczelniach i w przemyśle w tworzeniu innowacyjnych, bezpiecznych ENM. Rozwiązania te przyniosą liczne korzyści firmom wprowadzającym nanomateriały na rynek — w postaci bezpieczniejszych materiałów, producentom wyrobów zawierających ENM — w postaci bezpieczniej obsługi, a także pracownikom, konsumentom i środowisku — w postaci efektywniejszej kontroli narażenia i środków ochrony. W ramach projektu NANOVALID przygotowano dokument zawierający praktyczne wskazówki dotyczące bezpiecznego obchodzenia się z nanomateriałami w miejscu pracy. Znalazła się w nim także broszura, prezentacje badań terenowych oraz ogólne dokumenty pomagające w ocenie i zarządzaniu ryzykiem. Broszura opisuje strategie bezpieczeństwa i środki ochrony związane z postępowaniem z nanomateriałami, a także zalecenia dotyczące ich przechowywania i składowania, ochrony przed ogniem i eksplozjami, kursów szkoleniowych i instruktażowych oraz BHP. Podczas badań terenowych symulujących różne scenariusze narażenia opisano różne pomiary narażenia w pilotażowych zakładach i laboratoriach.
