Europejsko-azjatycki transport kolejowy: trudności i perspektywy rozwoju
Na kraje azjatyckie przypada około 42% handlu europejskiego. Większość towarów jest obecnie transportowana drogą morską, ale transport kolejowy niesie potencjalne korzyści w postaci krótszego czasu dostaw i bezpośredniego kontaktu z krajami pozbawionymi dostępu do morza. Przejście na transport kolejowy jako długoterminową alternatywę intermodalną dla transportu lotniczego i morskiego nadal wymaga jednak przezwyciężenia licznych trudności, którymi zajęto się w ramach finansowanego ze środków UE projektu NEAR2 (Network of European – Asian rail research capacities). 13 członków konsorcjum zajęło się zidentyfikowaniem potrzeb technologicznych, luk w wiedzy oraz problemów rynkowych i politycznych o największym znaczeniu dla ulepszania infrastruktury fizycznej, usług i funkcjonowania europejsko-azjatyckich korytarzy kolejowych. Osiągnięcie wyznaczonych celów wymaga wprowadzenia nowych technologii oraz stworzenia warunków dla interoperacyjności, integracji i ujednolicenia, począwszy od stopniowego ujednolicenia ram prawnych w poszczególnych krajach należących do korytarzy transeurazjatyckich. Sieć Badań nad Koleją NEAR2 pozwoliła połączyć i zaangażować ośrodki badawcze w ramach długoterminowej i owocnej współpracy międzynarodowej, aby wspomagać podejmowanie decyzji politycznych, wykorzystywać potencjał rynkowy i usprawniać funkcjonowanie europejsko-azjatyckich korytarzy kolejowych. Do sieci należą członkowie europejskiej sieci doskonałości w dziedzinie badań kolejowych EURNEX oraz 20 instytutów stowarzyszonych z Czech, Ukrainy, Rosji, Indii, Chin i Litwy. Wyniki konsorcjum sugerują, że koncepcja kolei transeurazjatyckiej jest realna pod pewnymi warunkami. Uczestnicy projektu zdefiniowali i udokumentowali kluczowe problemy oraz zaproponowali rozwiązania wyszczególnione w 10 dokumentach koncepcyjnych. Każdy z dokumentów opisywał wyniki prac jednej grupy roboczej. Wśród tematów znalazły się: strategia i ekonomia, funkcjonowanie i wydajność systemu, tabor, metody kwalifikowania produktów, inteligentna mobilność, bezpieczeństwo, wydajność energetyczna oraz infrastruktura i sygnalizacja. Pozostałe tematy dotyczyły czynników ludzkich i społecznych oraz szkoleń. Dokumenty zostały poddane weryfikacji przez zespół ekspertów obejmujący przedstawicieli przemysłu i badaczy uczestniczących w trzech warsztatach zorganizowanych w ramach projektu. W publikacji końcowej projektu przedstawiono stosowne dane polityczne z UE, Chin, Indii, Kazachstanu, Rosji i innych krajów azjatyckich. Zakres publikacji obejmuje też dokumentację istniejących usług kolejowych oraz towarów przewożonych obecnie drogą kolejową. Członkowie konsorcjum wskazali potrzebę udokumentowania innych potencjalnych towarów, tras i metod łączenia węzłów kolejowych z innymi formami transportu. Prace sieci NEAR2 pozwoliły sformułować propozycje ulepszania i eksploatowania europejsko-azjatyckiego systemu transportu kolejowego. Rozwinięcie tej koncepcji powinno usprawnić handel UE z Azją.
Słowa kluczowe
Azjatycki, transport kolejowy, handel, badania nad koleją, Sieć Badań Kolei, EURNEX
