Interwencje w leczeniu cukrzycy
Europa wydaje każdego roku miliardy euro na kliniczne leczenie zaburzeń metabolicznych. Szacuje się, że do roku 2030 zapadalność na cukrzycę wzrośnie w Europie o 20%. Jednym z najpoważniejszych powikłań cukrzycy i otyłości jest niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH), któremu towarzyszy stłuszczenie i zapalenie wątroby. Występowanie NASH jest wysokie i stale rośnie, nie tylko u dzieci i dorosłych z nadwagą, ale także u osób insulinoopornych o normalnej wadze. Schorzenie prowadzące do NASH nazywane jest niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby (NAFLD), w której zapalenie powoduje zwłóknienie, marskość a ostatecznie niewydolność wątroby. Mimo że coraz więcej wiemy na temat mechanizmów choroby, nadal możliwości leczenia NASH są ograniczone. Naukowcy uczestniczący w projekcie MANASH (Exploiting the MSP-AMPK pathway for amelioration of NASH), finansowanym ze środków UE, postanowili opracować nowe metody leczenia NASH. Badania koncentrowały się na kinazie białkowej aktywowanej przez AMP (AMPK), ważnym integratorze sygnałów, odpowiedzialnym za utrzymanie bilansu energetycznego. Dane naukowe potwierdzają istotną rolę AMPK w metabolizmie węglowodanów i lipidów, a także syntezie białek i wzroście komórek. Dodatkową funkcją AMPK jest zmniejszanie stanu zapalnego. Dlatego też konsorcjum MANASH zaproponowało, by zastosować aktywowanie znajdujących się w wątrobie AMPK jako nową metodę leczenia NASH. W zaburzeniach metabolicznych aktywność AMPK ulega zmniejszeniu, przez co prace skupiały się na bezpośrednich aktywatorach farmakologicznych. Badano białko stymulujące makrofagi (MSP), czynnik surowicy wydzielany z komórek wątroby przejawiający właściwości przeciwzapalne w stosunku do makrofagów poprzez aktywację przekazywania sygnałów AMPK. Badacze zaobserwowali, że w podstawowych hepatocytach leczenie MSP prowadziło do znaczącej aktywacji sygnalizacji AMPK, a efekt ten utrzymano nawet w obecności bodźców lipogenicznych lub zapalnych. Metoda MSP powodowała też zmniejszenie produkcji cytokin prozapalnych i zwiększenie sygnałów przeciwzapalnych. Po potraktowaniu makrofagów wystawionych wcześniej na działanie bodźców naśladujących NASH zaobserwowano znaczące zmniejszenie ekspresji genów prozapalnych. Podsumowując, odkrycia zespołu MANASH wskazują na rolę MSP jako terapeutycznej interwencji w leczeniu NASH. Potrzebne są jednak badania in vivo i próby długoterminowe, aby potwierdzić skuteczność i bezpieczeństwo MSP w warunkach klinicznych.
Słowa kluczowe
Cukrzyca typu 2, otyłość, zespół metaboliczny, wątroba, zapalenie, AMPK, MSP
