Nowatorskie leki na nieswoiste zapalenie jelit
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego to przewlekła choroba zapalna tego narządu. Jako że zmiany mogą być rozprzestrzenione w różnych regionach całego jelita, obraz kliniczny jest zróżnicowany. Sugeruje to potrzebę zróżnicowanego nakierowywania leku, lecz obecnie we wszystkich typach wrzodziejącego zapalenia jelita grubego stosowane jest to samo podejście. Zakres finansowanego przez UE projektu TARGETIBDBYPLA2 (A novel drug targeting strategy for the treatment of inflammatory bowel disease: a molecular biopharmaceutical approach) objął stworzenie strategii celowania leku, który sam z siebie docierałby do miejsca zapalenia w obrębie śluzówki, niezależnie od lokalizacji choroby. W tej metodzie wykorzystano szczególnie wysoki poziom fosfolipidazy A2 (PLA2), zarówno we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego, jak i chorobie Leśniowskiego-Crohna, która jest najpoważniejszą formą nieswoistego zapalenia jelit. Badacze z projektu zsyntetyzowali kompleksy fosfolipid-lek, które mogą być hydrolizowane przez PLA2, uwalniając lek w miejscu zapalenia. Po szeroko zakrojonych badaniach przesiewowych różnych nośników fosfolipidowych, naukowcy ostatecznie użyli 6-AHA jako nośnika niesteroidowego leku przeciwzapalnego – diklofenaku. Przy użyciu metody in silico udało się z powodzeniem modelować prekursor leku na poziomie molekularnym i określić wpływ hydrolizy na różne izoformy PLA2. Eksperymenty symulacyjne umożliwiły optymalizację struktury chemicznej elementu łączącego resztę o działaniu leczniczym z lipidem. Próby in vitro wykazały, że PLA2 skuteczniej uwalnia lek, gdy w kompleksie fosfolipid-lek użyje się elementu łączącego o długości 6-8 węgli. Mechanizmy celowania obecnie stosowanych leków na wrzodziejące zapalenie jelita grubego polegają na zmianach pH, czasie przejścia lub zmianach mikroflory wzdłuż przewodu pokarmowego. Z perspektywy klinicznej metoda projektu TARGETIBDBYPLA2 stanowi wyraźnie ulepszone podejście do nakierowywania leku. Jako że PLA2 ulega ekspresji zarówno w przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i choroby Leśniowskiego-Crohna, fosfolipidowe prekursory leków powinny być skuteczne w leczeniu obu typów nieswoistego zapalenia jelit.
Słowa kluczowe
Nieswoiste zapalenia jelit, prekursor leku, fosfolipaza A2, fosfolipid, zapalenie
