Sfingolipidy w leczeniu raka
Cząsteczki sfingolipidów okazały się kluczowymi czynnikami, które pomagają komórkom nowotworowym w opieraniu się leczeniu przeciwnowotworowemu. Co ciekawe, niektóre sfingolipidy przyspieszają tworzenie się guzów, podczas gdy inne działają jako supresory nowotworów. Odkrycie, że ceramidy mają działanie hamujące wzrost guza, przyspieszyło rozwój różnych preparatów zawierających ceramidy syntetyczne do leczenia przeciwnowotworowego, jednak ich skuteczność była ograniczona. Manipulacja komórkowej równowagi sfingolipidu w komórce, jako alternatywne podejście, może mieć większe szanse powodzenia. Ostatnio pozyskane dowody wskazują na obecność czujnika ceramidu, który chroni komórki przed śmiercią komórek wywołaną przez ceramid. Zakłócanie funkcji czujnika prowadzi do akumulacji ceramidów w retikulum endoplazmatycznym (ER) oraz ich przepływ do mitochondriów, co wywołuje mitochondrialny szlak apoptozy. Jednak mechanizmy molekularne, które regulują transport ceramidów, nie są obecnie znane. Głównym celem finansowanego ze środków UE projektu MECETERMITI (Mind the gap: mechanism and impact of ceramide trafficking at the ER-mitochondrial interface) było odkrycie mechanizmów umożliwiających nowo zsyntetyzowanym ceramidom zabijanie komórek. W tym kontekście badacze wykorzystali aktywowany światłem i klikalny analog ceramidu, pacCer, w celu badania transportu ceramidów na połączeniach retikulum endoplazmatycznego z mitochondriami. Zidentyfikowano dwie poryny jako kandydatów na główne białka wiążące ceramidy w mitochondriach. Poryny uczestniczą również w wywoływaniu apoptozy mitochondrialnej poprzez powodowanie cytosolicznego uwalniania kluczowych białek. Niemniej jednak konieczne są dalsze badania w celu potwierdzenia ich roli jako efektorów ceramidów w mitochondrialnej apoptozie. Z uwagi na fakt, że niektóre sposoby leczenia przeciwnowotworowego powodują zatrzymanie cyklu komórkowego i śmierć komórek poprzez zakłócanie szlaku ceramidów, wyniki projektu MECETERMITI mają istotne znaczenie kliniczne. Zwiększenie poziomu endogennych ceramidów w drodze syntezy de novo lub umożliwienie wyjścia ceramidów z retikulum endoplazmatycznego mogą stanowić skuteczne sposoby leczenia przeciwnowotworowego.
