Nauka i filozofia
Alfred Tarski (1901-1983) był polskim logikiem, filozofem i matematykiem. Był on najlepiej znany dzięki swojej wpływowej, matematycznej definicji prawdy. Finansowany ze środków UE projekt TRANH (Tarski's revolution: A new history. Semantics and axiomatics from Bolzano to Tarski against the background of the classical model of science) badał nieciągłości w koncepcjach Tarskiego oraz innych naukowców. Prowadzone prace opierały się na klasycznym modelu nauki jako metodologicznego narzędzia interpretacyjnego, za pośrednictwem którego zespół przeanalizował informacje konceptualne, filozoficzne i naukowe. Prowadzone badanie koncentrowało się na ostatnich 200 latach historii filozofii w Europie Środkowej. Wyniki badań rzuciły światło na wzajemne relacje między pewnymi fundamentalnymi pojęciami występującymi w matematyce, logice i nauce. Koncepcje obejmujące wyjaśnienie, podstawy i konsekwencje okazały się być ściślejsze i bardziej nowoczesne w XIX wieku, niż uprzednio sądzono. Korzystając z metody przyjętej w ramach projektu, wyjaśniono również koncepcję wyjaśnienia naukowego Kanta i ułatwiono zrozumienie wybranych niemieckich poglądów filozoficznych z zakresu biologii. Wykonane prace pomogły w interpretowaniu biologii w odniesieniu do innych nauk. Konsorcjum projektu zilustrowało rozwój kluczowych koncepcji domeny dyskursu oraz związane z nią zagadnienia pochodzące z początku XX wieku. Faza badań skoncentrowała się na tekstach Tarskiego i Carnapa i pokazała, że koncepcja języka jako pojęcia ogólnego stopniowo straciła na atrakcyjności. Ogólnym wynikiem prac była nowa metodologia służąca do analizy historii pojęć, gdzie pojęcia tworzą części modeli schematów poznawczych. Kolejny model śledził rozwój pojęć faktu i prawdy oraz wzajemne relacje między częścią i całością. Przeprowadzone badania zaowocowały 40 ogólnie dostępnymi publikacjami, 3 książkami, 68 prezentacjami i 3 rozprawami, w tym jedną doktorską. Projekt TRANH odkrył ograniczenia występujące w konwencjonalnej historii nauk. Opracowane nowe metody pomogą naukowcom w zastosowaniu lepszego podejścia do tego tematu.
Słowa kluczowe
Nauka, filozofia, Tarski, TRANH, semantyka, klasyczny model nauki
